Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/170

 Umysłowość, wszystko, co dotyczy umysłu, duchowość, intelektualizm; umysł; człowiek, jako istota, obdarzona umysłem.

 Umysłowy, tyczący ś. umysłu, wypływający z czynności umysłu, duchowy, intelektualny: praca u-a = nie fizyczna; choroby u-we, choroby mózgu: obłąkanie, manja, hypochondrja, idjotyzm, melancholja i t. p.

 Umyślić, postanowić coś w myśli, powziąć jakiś zamiar, postanowienie, obmyślić, zamyślić, przedsięwziąć.

 Umyślnie, przysł., z umysłu, z rozmysłem, rozmyślnie, z zamiarem, naprzekór.

 Umyślnik — p. Sylogizm.

 Umyślny, zrobiony z umysłu, rozmyślny; rzecz., posłaniec, umyślnie wysłany dla załatwienia jakiego polecenia, jakiej sprawy.

 Umyty, ten, którego umyto, który się umył, czysty.

 Umywacz, człowiek, który co umywa.

 Umywaczka, forma ż. od Umywacz, pomywaczka.

 Umywać, dok. Umyć, myć co, omywać, obmywać, oczyszczać za pomocą wody a. innego płynu; u-m od wszystkiego ręce = uchylam ś. od tego, usuwam ś., nie chcę mieć z tym do czynienia, nie przyjmuję na siebie odpowiedzialności; ani ś. u-ał do tego = nie ma żadnego porównania, jest o wiele niższy pod względem przymiotów; u. ś., obmywać ś., myjąc ś., oczyszczać ś

 Umywadliny (-in), woda po umyciu czego, mydliny.

 Umywadło — p. Umywalnia.

 Umywalnia, miednica, w której ś. myją; sprzęt, zawierający miednicę, dzbanek z wodą i t. d.; pokój, zawierający wszystko do umywania ś., pokój z kilku a. kilkunastu umywalniami, do których woda spływa z kilku a. kilkunastu kranów.

 Umywalnik, sprzęt do mycia ś., do mycia form drukarskich, talerzy i t. p., liszof.

 Umywalny, dający ś. umyć.

 Unaoczniać, dok. Unaocznić; przedstawiać przed oczy, naocznym, widocznym czynić, pokazywać, wyrażać, demonstrować, udowadniać; u. ś., naocznym, widocznym ś. stawać, być udowodnionym, stwierdzać ś., wykazywać ś.

 Unarzać, zanurzać.

 Unaszać — p. Unosić.

 Uncja, łć., waga aptekarska = dwunastej części funta, podług metrologji aptekarskiej, u nas obowiązującej = 6 zołotnikom.

 Uncjaine litery, łć., początkowe litery calowe, największy gatunek liter.

 Uncjowy, łć., ważący uncję.

 Undacja, łć., ruch fal, ruch falowy serca.

 Undekagon, łć., jedenastokąt, wielobok o jedenastu bokach i tyluż kątach.

 Undruk — p. Umdruk.

 Undulacja, łć., falowanie, ruch falowy (światła, głosu); wibracja w instrumentach smyczkowych.

 Undulacyjny, łć., dotyczący undulacji; u-a teorja = przypisująca światło i ciepło drganiom eteru.

 Unędzniać, dok. Unędznić; robić nędznym, doprowadzać do nędzy.

 Unicestwiać, dok. Unicestwić, znosić jakby zupełnie nie było, niszczyć doszczętnie; obracać w niwecz, niweczyć, kasować, doprowadzać do nicości.

 Unicki, łć., dotyczący unji a. unitów, stanowiący własność unitów.

 Uniebieszczać, robić niebieskim, farbować na niebiesko, farbkować.

 Uniebieśniać, dok. Uniebieśnić;