Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/172

 Uniweczać, unicestwiać, niweczyć, znosić zupełnie.

 Uniwersalizm, łć., dążność umysłu do objęcia wszystkiego; rozwijanie umysłu wszechstronne, bez przewagi jakiegobądź kierunku; wszystkowiedztwo, encyklopedyczne ukształcenie; nauka o ogólnej łasce Bożej, rozciągającej ś. na wszystkich ludzi.

 Uniwersalizować, łć., czynić uniwersalnym, wszędzie znanym, wszędzie stosowanym, upowszechniać.

 Uniwersalność, łć., wszechstronność.

 Uniwersalny, łć., ogólny, powszechny, wszechstronny; u. spadkobierca = główny spadkobierca; u. środek = środek, pomagający w każdym przypadku; u. gienjusz = człowiek, odznaczający ś. we wszystkich kierunkach wiedzy, i we wszystkich dziedzinach sztuk pięknych; iron., człowiek z pretensjami nieuzasadnionemi do wszystkowiedztwa; u-a monarchja = monarchja, ogarniająca całą kulę ziemską, wszystkie kraje i ludy; u-e lekarstwo = lekarstwo skuteczne we wszystkich chorobach, panaceum.

 Uniwersał, łć., list królewski przedsejmowy; list okólny.

 Uniwersum, łć., świat, wszechświat.

 Uniwersytecki, łć., odnoszący ś. do uniwersytetu, stanowiący własność uniwersytetu; pochodzący od uniwersytetu; wykład u. = prowadzony w uniwersytecie a. jak w uniwersytecie.

 Uniwersytet, łć., najwyższy publiczny zakład naukowy, wszechnica; u. ludowy = wykłady systematyczne popularne, ustne a. listowne, obejmujące jaki odłam wiedzy, przeznaczone dla publiczności, nie posiadającej wyższego wykształcenia.

 Uniwokalny, łć., jednoznaczny.

 Uniżać, dok. Uniżyć; czynić niższym, zniżać; umieszczać niżej, stawiać niżej; przen., poniżać, upokarzać, hańbić; u. ś., stawać ś. niższym; przen., upokarzać ś., poniżać ś., stawać ś. pokornym, służalczym; hańbić ś., uwłaczać, ubliżać sobie, czyniąc a. mówiąc coś niegodnego siebie.

 Uniżenie, przysł., kornie, pokornie, z uniżonością; rzecz., umieszczenie niżej, niż było poprzednio, obniżenie, opuszczenie; przen., poniżenie, upokorzenie; u. ś., upokorzenie ś., pokora, służalczość; ubliżenie sobie.

 Uniżoność, pokorność, korność, czołobitność, pokora; cześć, uszanowanie: składać komu swą u. = wyrazy szacunku, czci.

 Uniżony, korny, czołobitny, pokorny; u. sługa, u-a sługa = przesadnie ugrzeczniona formuła zakończenia listu.

 Unja, łć., związek, zjednoczenie, połączenie; u. dynastyczna a. personalna a. osobista = związek 2-ch państw, mających rząd odrębny, lecz jednego monarchę (np. Austrja i Węgry); u. realna = związek państw, mających wspólnego monarchę i wspólny parlament (np. Anglja i Szkocja); u. monetarna łacińska, ograniczająca prawo bicia srebrnej monety przez państwa, do niej należące (Francję, Belgję, Włochy, Szwajcarję i in.) i ujednostajniająca wartość ich monet; u. kościelna = połączenie Kościołów Zachodniego i Wschodniego, przeprowadzone na soborze we Florencji w r. 1439, wprowadzone do Polski w r. 1595; wyznanie unickie, Kościół Wschodnio-katolicki; wierni tego Kościoła.

 Unjacki, łć. — p. Unicki.

 Unjał, łć. — p. Djoptra.

 Unjata, łć. — p. Unita.

 Unjatka, łć. — p. Unitka.