Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/197

 Utlenienie, połączenie się jakiegokolwiek pierwiastka z tlenem, oksydacja: na tym procesie chemicznym polega palenie ś., oddychanie, gnicie, próchnienie, butwienie, patynowanie, oksydowanie powierzchni metalowych it.p.

 Utłaczać, dok. Utłoczyć, tłocząc ściskać, wciskać, upychać, ugniatać; u. kogo, tłocząc dusić, ugniatać, uciskać go.

 Utłuc, tłukąc odjąć, odtłuc, potłuc część czego, potłuc trochę czego, a. tyle, ile trzeba.

 Utłumiać, dok. Utłumić; przyduszać, przyciskać, przytłumiać, nie dopuszczać, aby wybuchnęło; u. rozruchy = nie dopuszczać, aby wybuchnęły, uśmierzać.

 Utłuścić, zaprawić tłustością, powalać tłuszczem, potłuścić; u. ś., powalać ś. tłustością, potłuścić ś.

 Utoczyć — p. nied. Utaczać.

 Utok, wał krosienny, na który zwijają płótno.

 Utoka, ucieczka.

 Utonąć, zanurzyć ś., pogrążyć ś. zupełnie w płynie; stracić życie, zginąć przez pogrążenie ś. w płynie, utopić ś.; przen., oddać ś. czemu bezwględnie, zakopać ś., zagłębić ś., pogrążyć ś. w czym; u. w myślach, w marzeniach it.p.; co ma wisieć, nie utonie = złego kara nie minie.

 Utopić — p. nied. Utapiać.

 Utopista, gr., marzyciel, dążący do czegoś niedoścignionego.

 Utopja, gr., kraj wymarzony, w którym wszystko jest doskonałe; przen., urojenie, niepodobne do urzeczywistnienia, rzecz niedościgła, mrzonka.

 Utorować, udeptać, wyjeździć tor, zrobić drogę, wytknąć ją, utrzeć; ułatwić bieg, którym mają pójść sprawy, interesy.

 Utożsamiać, dok. Utożsamiać; robić tym samym, takim samym; brać jedno za drugie.

 Utracać, dok. Utracić, ponosić szkodę, tracić, być pozbawionym czego.

 Utracjusz, utratnik, marnotrawca, rozrzutnik.

 Utrafiać, dok. Utrafić, starać ś. ugodzić w co, dopiąć czego; dobierać trafne środki dla dopięcia czego; trafiać, ugadzać w co.

 Utraktować, uczęstować, ugościć, uraczyć; uderzyć; zwymyślać.

 Utrakwista, łć., człowiek, przyjmujący Komunję św. pod dwiema postaciami: chleba i wina.

 Utrakwistyczny, łć., dwujęzykowy.

 Utrakwizacja, łć., zamiana instytucji, w której używano jednego języka, na instytucję, w której porówno używano są dwa języki.

 Utrakwizm, łć., system szkolny dwujęzykowy w niektórych krajach, gdzie są dwa języki krajowe.

 Utrapić, udręczyć, umartwić, skłopotać, umęczyć, umordować.

 Utrapienie, kłopot, umartwienie; udręczenie, udręka, umęczenie.

 Utrapieniec, człowiek, który drugich trapi; człowiek utrapiony, nieznośny, dokuczliwy.

 Utrata, stracenie, strata, szkoda; pod u-tą prawa = pod karą stracenia praw do czego.

 Utratnica, forma ż. od Utratnik.

 Utratnie, przysł., rozrzutnie, marnotrawnie.

 Utratnik, marnotrawca, rozrzutnik, hulaka; ten, co naraża na straty, darmozjad.

 Utratny, rozrzutny, marnotrawny; podległy utracie, przemijający, nietrwały.

 Utratować, tratując, gromadnie chodząc, udeptać, ubić nogami; stratować.

 Utrącać, dok. Utrącić, trącając, uderzając, odłamywać, ułamywać, odbijać, odłupywać, ukruszać część czego; u. kogo = kaleczyć, zabijać; u. ś., być utrąconym.