Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/295

Ta strona została przepisana.

Wodziciel, prowadzący kogo, oprowadzający; wódz.

Wodzić, wieść, prowadzić w różnych kierunkach, być przewodnikiem, pokazywać drogę; wieść wiele razy w jednym kierunku, prowadzać, oprowadzać; w. od Anasza do Kajfasza = odsyłać od jednego do drugiego bez oczekiwanego rezultatu; w. za nos, w. na pasku = kierować kim według swej woli, według swego upodobania; dać ś. w. za nos = być potulnym, nie opierać ś.; w. okiem = spoglądać, rozglądać ś.; w. ś., wzajem prowadzić ś. tam i ówdzie; w. ś. za łby z sobą, w. ś. z sobą = walczyć z sobą, targać ś. nawzajem.

Wodzień, owad z rzędu dwuskrzydłych, komorowatych.

Wodzirej, mężczyzna, wodzący rej w tańcu, prowadzący tańce.

Wodzka, sznur, na którym kogo prowadzą.

Wodzować, być wodzem, naczelnikiem, przywodzić, dowodzić, kierować.

Wodzowski, dotyczący wodza, stanowiący własność wodza.

Woj, wojownik, rycerz.

Wojacki, odnoszący ś. do wojaka, właściwy mu.

Wojaczka, służba wojskowa, żołnierska; prowadzenie wojny, uczestnictwo w wojnie; kobieta wojująca.

Wojak, mężczyzna, służący w wojsku, żołnierz, zwłaszcza stary i doświadczony.

Wojaż, fr., podróż.

Wojażer, fr., mężczyzna, podróżujący, podróżny, turysta; pomocnik handlowy, jeżdżący z próbami towarów w celu otrzymania na nie zamówień.

Wojażerka, fr., kobieta podróżująca, podróżna, turystka.

Wojażować, fr., podróżować.

Wojek, pasemko, sznurek, z którego ś. skręca powróz.

Wojenne (-ego), pobór łanowy na rzecz pana.

Wojennie, przysł., drogą wojny, z bronią w ręku, za pomocą wojska, zbrojno; wedle obyczaju wojennego; walecznie, dzielnie, po rycersku.

Wojennik p. Wojownik.

Wojenność, wszystko, co ś. odnosi do wojny, wojskowość.

Wojenny, dotyczący wojny, odnoszący się do wojny, wojskowy; czas w. = podczas wojny; prawa w-e = wyjątkowe prawo, obowiązujące w czasie wojny; sąd w. = złożony z wojskowych; sądzący podług prawa w-go = wydający wyroki według prawa wojennego; gubernator w. = któremu powierzono władzę wojenną i cywilną; stan w. = czas, kiedy obowiązuje w kraju prawo wojenne, szczególnie obostrzone.

Wojeńszczyznap. Wojenne.

Wojewoda, dowódca wojska, wódz; w pogańskiej Polsce: jeden z wielkorządców, sprawujących wspólnie władzę książęcą; później w Polsce: najwyższy urzędnik cywilny w okręgu, zwanym województwem, a zarazem wódz szlachty z województwa, udającej się na pospolite ruszenie; dawna nazwa księcia w Siedmiogrodzie i na Wołoszczyźnie; w dzisiejszych państwach słowiańskich: wódz naczelny armji, głównodowodzący; szlachcic na zagrodzie równy w-dzie = formuła, wyrażająca równość szlachty wobec prawa w dawnej Polsce.

Wojewodować, być wojewodą, mieć godność wojewody; rządzić, przewodzić.

Wojewodzianka, córka wojewody.

Wojewodzic, syn wojewody

Wojewodzina, żona wojewody

Wojewodziński, stanowiący własność wojewody, właściwy wojewodzie.