Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/574

Ta strona została przepisana.

nie dla ciebie; ostrzyć z-y na co = mieć na co apetyt, ochotę; ostrzyć z-y na kogo = chcieć mu szkodzić; ostrzyć z-y na kobietę: pożądać jej; dobre to na głodny z. = dla głodnego; mieć ostre z-y = zjadliwy, oszczerczy język; pokazać komu psie z-y = postawić mu ś. ostro; trzymać ś. czego z-ami = jak najmocniej, jak najusilniej, ze wszystkich sił; dodrapać ś. czego rękami i z-ami = wszelkiemi godziwemi i niegodziwemi środkami; kłócić ś., sprzeczać ś. z kim z. za z. = zajadle, zaciekle; zawzięcie; oko za oko, z. za z. = prawo odwetu; na z-y ś. biorą = kłócą ś. zajadle; umarli z-ów nie mają = można ich szkalować, bo nie mogą ś. bronić; na z-y kogo wziąć: obmawiać go; wpaść komu na z-y = stać ś. przedmiotem jego obmów; trzymaj język za z-ami = umiej milczeć; część różnych narzędzi, wyrznięta w kształcie zęba: z. u piły, u grabi, u widelców, u wideł, u klucza; z-y u koła zębatego (fig.); wycięcie, wystrzyżenie w kształcie zęba, czyli wystającego na zewnątrz trójkąta: wycinać tkaninę, papier w z-y; babie z-y = roślina zielna, zwana tak od korzenia, złożonego jakoby z wielu zębów, zwana także żywcem, należy do rodziny krzyżowatych; roślina, zwana także mniszek.

Ząbal p. Zębal.

Ząbczasty, zębaty, ząbkowany, nakarbowany w ząbki.

Ząbek, zdr. od Ząb; dostawać z-ów = zaczynać ś. stawiać zuchwale; wycięcie, nacięcie, wyrznięcie w kształcie z-a: z. u koronki, u falbanki, kołnierzyk w z-i, z-i u piłki a. innego drobnego narzędzia; z-i na liściu u roślin; z. czosnku = cząstka, działka cebulki.

Ząbkować, wyrzynać, wycinać, wystrzygać w ząbki, w karby; o niemowlęciu: dostawać pierwszych zębów mlecznych.

Ząbkowanie, okres wyrzynania ś. zębów mlecznych u noworodków.

Ząbkowany, mający brzegi nacięte w kształcie ząbków: liść z.

Ząbkowato, przysł., w kształt ząbków.

Ząbkowatość, właściwość tego, co jest ząbkowane; ząbkowanie, karbowanie

Ząbkowaty, mający kształt ząbków, wycięty, skarbowany w ząbki — p. Ząbkowany.

Ząbkowy, dotyczący ząbków.

Ząbr, weter., chorobliwe obrośnięcie zębów i dziąseł końskich do połowy mięsistą skorupą chropowatą, okrywającą wszystkie zęby, zajedź.

Ząbsko, brzydki, wielki ząb.

Zbabić (się), przerobić (ś.) na babę, zniewieścić (ś.).

Zbabieć, stać ś. babą.

Zbaczać, dok. Zboczyć; schodzić na bok, wybaczać, schodzić z drogi; z. z drogi cnoty, honoru, obowiązku = wykraczać, grzeszyć przeciw czemu; z. mówiąc o igle magnesowej: odchylać ś. nieco od kierunku północnego; o ciałach niebiekich: oddalać ś. od równika, być odległym od niego.

Zbać się, powziąć bojaźń, zlęknąć ś., przestraszyć ś.

Zbadać, badając dojść. dociec czego, wybadać, zgłębić, poznać dokładnie co, przekonać ś.

Zbadany, którego zbadano, badaniem docieczony, poznany dokładnie.

Zbajać się, zrobić a. powiedzieć głupstwo, skompromitować ś.

Zbałamucić, bałamucąc, durząc, sprowadzić z drogi obowiązku, cnoty: z. dziewczynę = uwieść ją; z. czas = stracić go niepotrzebnie, zmitrężyć.