życia; ważność, powaga, dostojność czego.
Żywotny, dotyczący żywota, t. j. brzucha, brzuszny; dający życie, ożywiający, życiodajny, potrzebny do życia; mający w sobie siłę życia, zdolny do życia; ważny, poważny, palący: ż-a kwestja; w gram., oznaczający żywą istotę, człowieka a. zwierzę: imię ż-e.
Żywotodajny, dający życie, ożywiający, powołujący do życia.
Żywotopisarski, dotyczący żywotopisarza a. żywotopisarstwa.
Żywotopisarstwo, pisanie biografji, żywotów, hagjografja.
Żywotopisarz, autor żywotów, hagjograf, biograf.
Żywotosprawny — p. Żywotodajny.
Żywotowy, dotyczący żywota; odnoszący ś. do życia.
Żywotworny, Żywotworzący — p. Żywotodajny.
Żywoziół — p. Żywopłon.
Żywy, mający życie, będący przy życiu, obdarzony życiem; taki, jakgdyby żył, podobny do żywego; jasny, nieciemny, jaskrawy: ż. kolor, malować co w ż-ych barwach = opowiadać o czym w sposób barwny, obrazowy; rzeźki, żwawy, pobudliwy, czynny: ż. umysł, charakter; świeży, czerstwy: ż-e kolory na twarzy; widoczny, namacalny, przekonywający, dowodny: ż. dowód, ż-e kłamstwo = bijące w oczy, wierutne; o wodzie: w ruchu będący, nie stojący, wciąż płynący: zdrój ż-ej wody; ognisty: ż-e oczy, ż. wzrok; żarzący ś.: ż-e węgle, ż. ogień; łatwo unoszący ś., porywczy: ż. temperament; ż-e srebro = rtęć, merkurjusz; to istne ż-e srebro = to człowiek bardzo żywego usposobienia, niespokojny, niestateczny; ż. płot = żywopłot; ż. obraz = malownicza grupa osób, przybranych w kostjnmy i wyobrażających jakąś scenę historyczną a. symboliczną: ledwie ż. = na pół umarły; na Boga ż-ego! = zaklinam cię w imię Boga!; jako ż-o! = nigdy!, przenigdy!; żaden ż. człowiek, żaden ż. duch, żadna ż-a dusza, żadna ż-a noga = nikt a nikt; ż. głos = ustne opowiadanie albo wykład; ż. styl = pobudzający wyobraźnię czytelnika lub słuchacza drogą doboru wyrazów i form gramatycznych, tudzież szyku wyrazów; mieć co w ż-ej pamięci = dobrze pamiętać; stał, jak ż. kamień = jak słup, jak skała; w ż-e oczy = wprost, w same oczy: szydzić z kogo w ż-e oczy; kłamać w ż-e oczy = bezczelnie; kradnie w ż-e oczy = z przed oczu; w żaden ż. sposób = żadną miarą, żadnym sposobem, nigdy; ż. kamień, ż-a opoka = rodzima, naturalna; urazić, ranić w ż-e mięso = w bolesne miejsce, w żyjące tkanki ciała; zaklinać ś. w ż. pień, w ż-e kamienie = przysięgać solennie, uroczyście; rzecz., człowiek żywy.
Żyzno, przysł. p. Żyźnie.
Żyzność, własność tego, co jest żywe, płodność, urodzajność.
Żyzny, wydający wiele owoców, płodny, plenny, urodzajny.
Żyźnie, Żyzno, przysł., urodzajnie, obficie.
