tłumionym, istnieć jeszcze, działać, ale słabo, być blizkim końca: wojna, bunt jeszcze tleje; t. zemstą, nienawiścią = płonąć.
Tlen, pierwiastek chemiczny, gaz bez zapachu, barwy i smaku, stanowiący piątą część powietrza atmosferycznego i rozprzestrzeniony w postaci różnych związków np. woda, różne skały i t. p., w przestrzeniach międzygwiazdowych, wchodzi w skład naszego ciała i roślin, podtrzymuje oddychanie i palenie, kwasoród.
Tlenek, związek chemiczny tlenu z innym pierwiastkiem: t. siarki, węgla, fosforu.
Tlić się — p. Tleć.
Tlenić — p. Utleniać.
Tło, pole, grunt, dno, podkład, głębia malowidła, obrazu, w przeciwstawieniu do odrębnych szczegółów, deseni, figur, przedmiotów i t. p.; pole materji, płótna i t. p; grunt, podstawa, zasada: t. charakteru, umysłowości człowieka a. narodu; otoczenie bliższe lub dalsze, współcześni komu a. czemu ludzie i warunki: Mickiewicz na tle poezji romantycznej; t. zasadnicze = główne warunki, wśród których coś ś. rozgrywa a. ktoś działa.
Tłoczek, zdr. od Tłok.
Tłoczliwy, dający ś. stłaczać, ściskać, zbijać, szczelniej układać.
Tłocznia, wogóle maszyna do tłoczenia; prasa drukarska (f.); książka opuściła t-ie drukarskie, wyszła z pod t-i drukarskich = została wydrukowana i wyszła w świat; maszyna do tłoczenia sukna, folusz, folusznik; maszyna do tłoczenia winogron, oliwek, stępa; t. brzuszna = kurczenie mięśni brzucha, wypierające część zawartości jamy brzusznej ku dołowi do małej miednicy, a przez nią na zewnątrz.
Tłoczniak, rodzaj windy.
Tłocznie, przysł., tłumnie, hurmem, gromadnie, gromadą.
Tłoczny, odnoszący ś. do tłoku, masowy, tłumny; dotyczący tłoczni, tłoczony za pomocą tłoczni; t. ziemia = ziemia ubita deptaniem bydła, odłóg.
Tłoczobrzuch, człowiek, używający jedzenia nad potrzebę, żarłok, pasibrzuch.
Tłoczyciel, człowiek, który coś tłoczy.
Tłoczyć co: cisnąć, ściskać, gnieść, ugniatać, uciskać, wyciskać, prasować, wytłaczać, wybijać: t. olej, oliwę, wino; drukować: t. książkę, czasopismo; prześladować, dokuczać; t. co w co, wpychać, upychać, pakować; t. ś., ściskać ś. w kupę, gromadzić ś., cisnąć ś., pchać ś.
Tłok, wałek drewniany a. metalowy, na jednym końcu okrągło a. kończasto gruby a. obity skórą, używany w pompach, sikawkach, maszynach parowych dla wywarcia ciśnienia (fig.); folusznik, folusz, stępel; pole, dawne nie uprawiane i leżące odłogiem; ciżba, ścisk, natłok, tłum.
Tłoka, dawniej: pańszczyzna nadzwyczajna w czasie zasiewu a. żniwa; robota, przez całą gromadę wiejską bezinteresowne odbywana dla jednego z gospodarzy, w razie nagłej jego potrzeby, tylko za poczęstunek; robotnicy, uczestniczący w tłoce; zgromadzenie tłumne i burzliwe.
Tłokarnia, folusz sukienniczy; miejsce, gdzie tłoczą wino z winogron, oliwę z oliwek, olej z różnych nasion i t. p.
Tłokarski, odnoszący ś. do tokarza.
