Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/85

Ta strona została przepisana.

ny, mieszanina barwy czerwonawej, przypominająca trochę złoto, używana do wyrobu tanich biżuterji i niektórych naczyń, similor.

Tombakowy, malajs., dotyczący tombaku, zrobiony z tombaku.

Tombola, wł., zabawa publiczna, połączona z loterją.

Tomik, gr., mały tom.

Tomiłekp. Heljotrop.

Tomka, roślina — p. Tonka.

Tomotokja, gr., operacja położnicza za pomocą cięcia cesarskiego.

Ton, gr., dźwięk, głos, brzmienie, akcent, gatunek głosu; sposób wyrażania ś.; sposób życia, obejścia ś., zwyczaj towarzyski; koloryt obrazu a. ryciny; w muz., dźwięk, ściśle oznaczonej wysokości: cały t., pół t-u; podnieść, obniżyć o ½ t-u; tonacja: z jakiego tonu zacząć śpiewać?, a także odległość między dwoma klawiszami lub dźwiękami, przedzielonemi trzecim; siła muskularna; nadawać t. = być wzorem w odzieży, w zabawach, w postępowaniu; sposób mówienia, postępowania; przybierać t. a. t-y = stawać ś. pysznym, powziąć chęć imponowania; spuścić z t-u = spokornieć; z innego t-u śpiewać = stawiać wymagania wyższe a. niższe, stosownie do okoliczności; w dobrym t-ie = jak być powinno, wytwornie, elegancko, gustownie.

Ton, nm., rodzaj glinki białej, używanej do bielenia ścian, sufitów, mającej tę własność, że nałożona później zwykła farba malarska nie psuje ś. od zetknięcia z nią.

Ton!, wykrz., stój! stać! (komenda wojskowa).

Tonacja, gr., w muz., gama, panująca w jakim utworze lub ustępie muzycznym; t. majorowa, t. dur = gama o wielkiej tercji, trzeci ton w niej jest całym tonem; t. minorowa, t. moll = gama o małej tercji, trzeci ton jest półtonem.

Tonarm, nm., rodzaj tuby lejkowatej, szerokiej, u niektórych gramofonów, tony, przechodząc przez nią, wzmacniają się.

Tonąć, pogrążać ś. w wodzie, w płynie; tracić życie przez zanurzenie ś. w płynie; t. w błocie = prowadzić życie niemoralne; t. w zbytkach, w rozkoszach; t. w łzach = cierpieć, płakać, żałować; t-nący brzytwy ś. chwyta = w biedzie, w kłopotach, szczególnie pieniężnych, chwytać ś. środków ostatecznych.

Toniczność, gr., sprężystość, moc tkanek ciała.

Toniczny, gr., mający ton; t. środek = środek leczniczy orzeźwiający, wzmacniający, dający ciału jędrność; t. trójdźwięk = akord doskonały, np. c, e, g na pierwszym stopniu gamy.

Tonienie, pogrążanie ś. w wodzie a. w innym płynie; oddawanie ś. czemu nadmierne.

Tonifikacja, łć., wzmocnienie jędrności organów w ciele.

Tonika, wł., pierwszy zasadniczy ton gamy; podstawa akordu.

Tonizować, gr., wzmacniająco działać na ciało ludzkie albo na niektóre jego organy.

Tonka, roślina z rodziny traw, rosnąca na łąkach (fig.).

Tonna, fr., beczka, jednostka wagi = 1000 kilogramów, używana do oznaczania ciężaru ładunków okrętowych; jednostka objętości = 1,44 metra sześciennego.

Tonotwórca, twórca tonów, muzyk, kompozytor.

Tonować, gr., nadawać farbami obrazowi, rysunkowi, przejścia w światłach i cieniach, uwydatniać je.