Strona:M. Skłodowska-Curie - Promieniotwórczość.djvu/36

 Płytki zwykle używane wyzwalają od 5 do 10 j.es. na kilogram i pozwalają mierzyć prądy od 10^—9 do 10^—13 amp. Przykład. Ładunek wyzwalany przez płytkę: 6 j.es. na kilogram

F = 200 g; t = 30 sek.

i = 0,2 × 6/30 = 0,04 j.es. = 1,3 × 10^—11 amp.

 b) Zmiana ładunku kondensatora. Prąd kompensacyjny jest dostarczany drogą stopniowego ładowania kondensatora o znanej pojemności C, aż do znanego potencjału V, lub też drogą postępowania odwrotnego. Jeżeli czas trwania kompensacji wynosi t, natężenie i prądu posiada wartość bezwzględną i = CV/t.
 Schemat aparatury jest przedstawiony na rys. 11. Schemat ten jest powtórzeniem rys. 8 z dodaniem kompensatora.
 Przykład:

C = 30 j.c.s.,

V = 10 wolt. = 10/300 j.es, t = 20 sek.

i = 30×10/300×20 = 0,05 j.es. = 1,7 × 10^—11 amp.

 c) Mierzony prąd jonizacyjny można również skompensować prądem przeciwnego znaku, dostarczonym przez inną komorę jonizacyjną, która służy jako wzorzec porównawczy. Pomiar taki na ogól nie daje absolutnych wartości; można je jednak otrzymać w przypadku, gdy kondensator został uprzednio wycechowany.

 Metoda stałego odchylenia. — W niektórych przypadkach jest rzeczą pożyteczną posługiwać się metodą pomiarów elektrometrycznych, w której, podobnie jak w metodzie galwanometrycznej, danemu prądowi odpowiada stałe odchylenie. W tym celu od układu izolowanego odprowadzamy odgałęzienie do ziemi po przez duży opór ρ, w którym przepływ prądu odbywa się zgodnie z prawem Ohma (opór omowy). Potencjał układu izolowanego będzie wówczas wzrastał aż do chwili, gdy upływność przez opór ρ skompensuje prąd jonizacyjny i. Mierzony prąd jest proporcjonalny do końcowej wartości potencjału V = ρi, a zatem również do odchylenia elektrometru.

 Trudność tej metody polega na doborze oporu ρ. Chcąc zmierzyć prąd rzędu 10^—10 do 10^—12 amp. musimy użyć oporu od 10⁹ do 10¹¹ omów, aby potencjał V osiągnął wartość 0,1 wolta. Nie jest rzeczą łatwą sporządzenie takiego wielkiego oporu z metali lub z cieczy. Posługujemy się przeto gazem zjonizowanym, który w pewnych warunkach zachowuje się jak opór omowy (patrz § 5). Opór taki jest przedstawiony na

Rys. 11. Wewnętrzna okładka K kondensatora jest połączna z układem izolowanym, okładka zewnętrzna L z suwakiem ruchomym wzdłuż wielkiego oporu R włączonego w obwód ogniwa P którego jeden z biegunów jest uziemiony. Zmieniając położenie suwaka zmieniamy potencjał I, od O do V, potencjał ten mierzymy za pomocą woltmetru W.

Skan zawiera grafikę.