Strona:Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.djvu/03

rozwijała demokratyczną Sławian ideę, którą obca przemoc w innych tego plemienia szczepach zatarła i zniszczyła; sama zasłaniała cywilizacyą Europejską i odpierała piersiami swojemi cisnące się do Europy Tatarów, Turków i Moskalów tłumy. A gdy z jednéj strony usamowolniona na zachodzie myśl ludzka, wypowiedziała wojnę staremu porządkowi rzeczy, z drugiéj wzniosła się na północy nowa absolutyzmu potęga, usamowolnienie to wstrzymać usiłuiąca, Polska, odwieczna demokratycznych idei wyobrazicielka, przednia straż cywilizacji Europejskiéj, posłannictwu swemu wierna, pierwsza stoczyła walkę, i w walce téj poległa.
 Z jéj upadkiem sześćdzisięcio-milionowa Sławian rodzina straciła jedynego reprezentanta, ludy najwierniejszégo sprzymierzeńca; absolutyzm na grobie Polski bezbożne założywszy przymierze wzmocnił potęgę swoję; a powszechne odnowienie Europejskich społeczeństw wstrzymane, odroczone bydź musiało.
 Polityczny przeto byt Polski nie przestał bydź potrzebą Europy, a sprawa nasza nie jest naszą tylko domową, ale powszechną ludzkości sprawą.
 Opuściła wprawdzie Europa Polskę w najcięższéj przygodzie, lecz my jéj wyrzutu oziębłości powtarzać nie będziemy, bo dzieje przekonywają, że ojczyzna nasza nie obcą przemocą, ale wadami stanu społecznego upadła.
 Kiedy naród największego wytężenia przeciw najeźdzcom potrzebował, już wówczas długim bezrządem wewnętrzne siły jego osłabione były. — Oddawna na gruzach starożytnego gminowładztwa panowała w Polsce szlachta, oddawna sama tylko, kształcąc się i rozwijając powszechne narodu życie pochłonęła w sobie. Pierwotna narodowa idea, w małym obrębie zamknięta, wszechmocną siłę swoję stracić musiała. Wolność, równość, braterstwo, wspólne niegdyś wszystkim, stały się wyłącznym jednego stanu przywilejem; massa zaś ludu od życia politycznego usunięta, z praw wszelkich wyzuta, z własności odarta, sama na nieoddzielną od ziemi własność zamieniona,