Strona:Marcel Proust - Wpsc03 - Strona Guermantes 01-01.djvu/181

ów major zrobił z historji wojen konstrukcję o prawdziwie estetycznem pięknie. „Absolutna prawda”, odparł.
 — Ale co pan pod tem rozumie?
 — Och, naprzykład: wszystko co pan czyta — mam na myśli opowiadanie operacyj wojennych — najdrobniejsze fakty, najmniejsze wydarzenia, to są tylko znaki idei, którą trzeba wyłuskać i która często kryje inne, jak w palimpseście. Tak iż całość staje się równie intelektualna jak w jakiejkolwiek innej nauce lub sztuce i daje umysłowi pełne zadowolenie.
 — Czy wolno mi prosić o przykład?
 — Trudno ci to tak uprzytomnić, przerwał Saint-Loup. Czytasz naprzykład, że taki a taki korpus. podjął... Zanim się pójdzie dalej, nazwa korpusu, jego skład, nie są bez znaczenia. Jeżeli operację podjęto nie po raz pierwszy i jeżeli dla tej samej operacji widzimy zjawiający się inny korpus, to może być oznaką, że poprzednie korpusy zostały unicestwione lub mocno uszkodzone rzeczoną operacją, że nie są już w stanie doprowadzić jej do skutku. Otóż trzeba się wywiedzieć, co to był za korpus dziś zniesiony; jeżeli to były wojska szturmowe, zachowane w rezerwie dla potężnych ataków, nowy korpus niższej jakości mało ma szans

175