Strona:Marcel Proust - Wpsc03 - Strona Guermantes 01-01.djvu/190

więcej szans oszukania. Gdybym miał czas opowiedzieć ci z tego punktu wojny Napoleona, upewniam cię, że te proste, klasyczne ruchy które my studjujemy a które zobaczysz w praktyce w czasie ćwiczeń — spacerkiem, spacerkiem, ty świnko; nie, ja wiem, że ty jesteś chory, przepraszam cię! — otóż, wczasie wojny, kiedy się czuje poza tem wszystkiem czujność, myśl i głębokie kalkulacje sztabu, człowiek jest wzruszony wobec tych obrotów jak wobec prostego światła latarni morskiej, światła przenikającego przestrzeń aby ostrzec okręty przed niebezpieczeństwem. Źle może robię, że ci mówię o wojnie jedynie literacko. W rzeczywistości, jak właściwości gruntu, kierunek wiatru i światła wskazują w którą stronę będzie rosło drzewo, tak samo warunki w jakich się odbywa kampania, właściwości okolicy gdzie się operuje, narzucają poniekąd i ograniczają plany, między któremi wódz może wybierać. Tak iż u stóp gór, w układzie dolin, na danej równinie, możesz przepowiedzieć ruchy wojsk niemal z nieuchronnością i wspaniałem pięknem lawiny.
 — Odrzucasz teraz wolny wybór u wodza, intuicję u przeciwnika starającego się przeniknąć jego plany, wszystko coś mi przyznawał przed chwilą?

184