Strona:Marcel Proust - Wpsc03 - Strona Guermantes 01-01.djvu/194

artylerji, przyszłe wojny — o ile będą jeszcze wojny — będą tak krótkie, że nim się zdoła pomyśleć o tem aby skorzystać z nauki, już będzie pokój.
 — Nie bądź taki podejrzliwy, rzekłem do Roberta odpowiadając na jego wycieczkę z przed tych ostatnich słów. Słuchałem cię dosyć żarliwie!
 — Jeżeli zechcesz się nie dąsać i pozwolisz mi mówić, podjął przyjaciel Roberta, do tego co powiedziałeś dodam, że jeżeli bitwy powtarzają się i piętrzą na sobie, to nietylko z racji umysłowości wodza. Może się zdarzyć, że błąd wodza (naprzykład niedocenienie siły przeciwnika) przywiedzie go do żądania od swoich wojsk nadmiernych poświęceń; poświęceń, które pewne jednostki bojowe spełnią z zaparciem się siebie tak wzniosłem, że ich rola zrówna się z rolą innej danej jednostki w innej bitwie i obie będzie się cytowało w dziejach jako równoważne przykłady: aby się trzymać roku 1870, gwardja pruska, pod Saint-Privat, turkosi pod Froschwiller i pod Wissemburg.
 — A, równoważne, bardzo ściśle! wybornie, ty jesteś inteligentny — rzekł Saint-Loup.
 Nie byłem obojętny na te ostatnie przykłady, jak za każdym razem, kiedy pod szczegółem wskazywano mi ogólne prawo. Ale najbardziej interesował

188