Strona:Marcel Proust - Wpsc06 - Uwięziona 02.djvu/266

w pracowni syna, gdzie zmieniają się w posągi; w Błękitnych oczach paralelizm grobów, a także równoległą linię statku, i przylegające wagony, gdzie znajduje się dwoje kochanków i zmarła; paralelizm między Ukochaną gdzie mężczyzna kocha trzy kobiety, a Błękitnemi oczami, gdzie kobieta kocha trzech mężczyzn etc.; słowem wszystkie te powieści, dające się ułożyć na sobie, niby prostopadłe domy wznoszące się na skalistej wyspie. Nie mogę ci tak w ciągu minuty pokazać tego u największych, ale ujrzysz w Stendhalu pewne poczucie wysokości wiążące się z życiem duchowem: wyniosłe miejsce, gdzie Julian Sorel jest więźniem; wieża, na której szczycie zamknięto Fabrycego, dzwonica gdzie ksiądz Blanes zajmuje się astrologją i skąd Fabrycy widzi tak daleko. Mówiłaś, żeś widziała parę obrazów Ver Meera; zdajesz sobie sprawę, że to są fragmenty jednego świata, że to jest zawsze — przy całym talencie malarza — ten sam stół, ten sam dywan, ta sama kobieta, ta sama nowa i jedyna piękność, zagadka, w owej epoce, w której nic nie jest do niej podobne ani jej nie tłumaczy, jeżeli nie będziemy szukali powinowactw w tematach, ale zechcemy wydobyć swoiste wrażenie koloru. I ot, to nowe piękno pozostaje identyczne we wszystkich, dziełach. Dostojewskiego: kobieta Dostojewskiego (równie odrębna jak kobieta Rembrandta), ze swoją tajemniczą twarzą, której