Strona:Maria Konopnicka - Szkice.djvu/240

który je do bohaterstwa zagrzewał, żyje dziś, jak żył niegdyś, a i na wieki żyć będzie.
 A to jest ogromnym podmuchem na sam płomień życia, podmuchem, od którego płomień ten uderza wysoko i potężnie gore.
 Ale dla ukazania nam powszechnej duszy narodu, potrzebuje Sienkiewicz prawdziwie epickiego momentu w dziele: potrzebuje mocnego postawu pod swój artystyczny wątek.
 Na nic mu linie życia szare, wątłe, zatarte, owijające się około jednodniowych celów i zabiegów. On tam ujmuje jądro i materyę dzieła, gdzie ona już stężała i ma moc oporu. Taka bowiem tylko może znieść wywarcie się na nią tak ogromnej twórczej siły, jak Sienkiewiczowska. I taka tylko może stać się wyrazem, narzędziem wyjawienia się potęgi powszechnej duszy narodu. I na tem polega statyka Sienkiewiczowskiego dzieła.
 Ale tej statyce dzieła odpowiada przedziwna dynamika jego.
 Jestto wielką przewagą powieści historycznych Sienkiewicza, że odrazu, od pierwszej niemal karty, tok rzeczy postawiony jest na takiej pochyłości dziejowego momentu, że