Strona:Maria Rodziewiczówna-Dewajtis (1911).djvu/166

 Pies w odpowiedzi zawrócił do zaścianka. Prowadził pana. Idąc za nim Marek, doszedł chaty Grala, i już bez namysłu otworzył furtkę. Na skrzyp wrót, w chacie się zaruszono, ktoś wyszedł naprzeciw niego.
 — Kto tam? — spytał cicho glos Ragisa, dziwnie zmieniony.
 — Ja! — odparł już po swojemu spokojnie.
 — Skąd idziesz?
 — Z pogorzeli. Zdrowiście wszyscy?
 — Nie, synku!... Gral umiera — szepnął stary przez łzy...
 — Umiera? Co mu takiego?.
 — Ratował chatę, wpadł pod belki, potłukł się i poparzył. Trzeci dzień dogorywa, tylko co pleban odjechał!... Chodź!.
 Weszli. W izdebce pod świętym obrazkiem smutny chłopak leżał, cały w ranach, zmieniony do niepoznania. Nad nim we łzach siedziała Marta z panną Anetą, dalej kilku kolegów z zaścianka.
 Dziwna rzecz! Przez całe życie Łukasz skarżył się i smucił; teraz, wobec śmierci tak blizkiej, pomimo cierpienia, leżał cichy i uśmiechał się.
 Marta klęczała obok posiania, rękę wsunęła mu pod głowę, łkanie rozdzierało jej piersi. A on się uśmiechał przez swe rany i trud przedśmiertny, jakby go dopiero teraz nic nie bolało i nic smuciło.
 Panna Aneta zgarbiona, znękana nie szukała już w ziołach i maściach ratunku, a Gral o nic nie prosił: ani o lek, ani o wodę, w twarz Marty patrzał z jasnością w oczach niebywałą i uśmiechał się pogodnie. Na widok Marka ręką poruszył: wzywał go bliżej.
 Olbrzym pochylił się nad nim.
 — Miłosierdzia nad samym sobą nie miałeś, Łukaszu — rzekł wzruszony.
 Umierający potrząsnął głową.
 — Nie, nie! — zaprzeczył — Bóg chciał. Twoje pieniądze u chrzestnego, oddałem. Dziękuję ci za wszystko, coś zrobił. Jam rad, och, rad!
 Znowu na Martę oczy zwrócił i dodał ciszej, jakby do siebie:
 — Żebyś wiedział, jak mi dobrze... jak dobrze... dobrze!
 Zasunęły się powieki. Uśmiech został i na zawsze już zastygł na rysach.
 Ragis odmówił pacierz, westchnął i wywołał Marka na podwórze.
 — Żyd w więzieniu! — rzekł — złapał go Grenis z twoim psem!
 — Kiedyż się to stało?