„Non epulum natale adiens cum pluribus, aut quod Funereum est, vel quod connubiale petens“.
Agapae natalitiae, obchodzono w rocznicę śmierci męczenników, zwana w języku kościelnym „dies natalis“, na ich grobach, w kościele lub katakumbach. Tu należą także agapy, odbywane w rocznicę poświęcenia kościoła. Agapae connubiales wyprawiano z okazyi zaślubin. Agapae funerales przy pogrzebach. O nich jest wzmianka w konstytucyjach apostolskich: „Qui in exsequiis mortuorum ad convivium funebre invitati estis, ordine et timore Dei epulamini, ut possitis preces pro defunctis exhibere.“[1] Widać więc, że po ukończeniu ich, modlono się za duszę zmarłego; zapraszano na nie, prócz kleru i ubogich, przedewszystkiem przyjaciół i bliskich zmarłego. Są to dzisiejsze u Rusinów stypy. Prócz wspomnianych wyprawiano owe uczty w niedziele i święta; o tém wspomina Oecumenius: „Praecipuis diebus sive festis, post sacrorum mysteriorum participationem agebantur communes coenae, preparantibus illas divitibus ac pauperes invitantibus“.
Szczegóły te dopiero co wymienione wskazują nam cel onych uczt i symboliczne ich znaczenie, t. j. żeby przez posadzenie przy jednym stole ubogich i bogatych, starszych i młodszych, w ogóle dwóch stanów różnych, uwydatnić braterską wspólność i równość przed Bogiem. Z przytoczonego ustępu z pism Tertulijana można miéć pojęcie o téj świętéj jedności, która braterskim węzłem łączyła wówczas wszystkie stany, a któréj urze-
- ↑ Const. apost. l. VIII. c. 44.
