Artykuł ks. Czeczotta zwraca Orzeszkową idei chrześcijańskiej — warto odebrać tę autorkę o naprawdę wysokim poziomie etycznym tym sferom umysłowym, które zanadto bezprawnie ją zaanektowały. Ale na stosunku do tych obu autorek widać wszechwładzę krytyki t. zw. „postępowej“ w pewnym okresie życia polskiego.
Rodziewiczówna po Kraszewskim najbardziej jest religijna z powieściopisarzy polskich. I jej bohaterowie wśród ciężkich prób zawsze mają na ustach słowo boże, ono ich krzepi, ono spływa na dusze zamęczone wśród pustyni świata lub na jego bezlitosnych pobojowiskach. Ono kieruje ludźmi i dusze wyjałowione i upadłe zapładnia i odradza. Dlatego autorowie o mniejszych zasługach i polocie zdobyli lepsze wzmianki o sobie od Rodziewiczówny.
Wilhelm Feldman w Literaturze swej, aprobując jedynie „Dewajtisa“, pisze: „Co wprzódy było jędrnością i zacięciem — stało się manierą, w dodatku podszytą coraz grubszą, coraz obskurniejszą tendencyjnością“: „...panuje zawsze ta sama droga ciernista, prowadząca ostatecznie cnotliwych do raju na ziemi, a
Strona:Marja Rodziewiczówna i jej dzieła.djvu/20
Ta strona została uwierzytelniona.
