Strona:Mark Twain - Pretendent z Ameryki.djvu/12

Ta strona została przepisana.

wie chodzi?! Dlaczego jesteś tak wstrzemięźliwy i nieufny w stosunku do starego przyjaciela? Czy przypuszczasz, że nie potrafię utrzymać tajemni...
— Ależ niema w tem żadnej tajemnicy! poprostu nie dajesz mi przyjść do słowa, i...
Słuchaj-no, stary przyjacielu, znam ja rodzaj ludzki; i wiem, że jeżeli ktoś zjawia się w Waszyngtonie, czy przybywa z nieba, czy choćby z Cherokee Strip, to ma w tem jakiś interes, czegoś chce. I wiem równie dobrze z góry, że to mu się nie uda; że będzie próbował czego innego — i znowu napróżno; i to samo szczęście będzie miał przy następnej próbie; i będzie sterczał w Waszyngtonie do wydania ostatniego grosza, i ostatecznie będzie zbyt biedny i zawstydzony, by powrócić nawet na Cherokee Strip; a wreszcie serce mu pęka, a oni zrobią na niego składkę i urządzają mu pogrzeb. Tak — nie przerywaj mi, wiem co mówię. Szczęśliwie i spokojnie żyłem na Dalekim Wschodzie, czyż nie? Ty wiesz coś o tem. Byłem pierwszym obywatelem Hawkeye, szanowany przez wszystkich, coś w rodzaju autokraty, właśnie autokraty, Waszyngtonie. No, i nic nie mogłem na to poradzić — musiałem iść na ministra do st. James, gubernator i wogóle wszyscy żądali tego, wiesz to przecie, i wreszcie ustąpiłem — nie chcąc, musiałem się zgodzić i przybyłem tutaj. O jeden dzień zapóźno. Pomyśl o tem — jak to jednak, lada drobnostka zmienia historję świata — tak, mój panie, miejsce było już zajęte. No, ale ze mną musiano coś zrobić. Byłem skłonny do kompromisu i godziłem się jechać do Paryża. Prezydentowi było ogromnie przykro, itd., ale ta miejscowość nie leży na Wschodzie, a więc nie można mnie było tam wysłać. Nie było rady, musiałem ustąpić raz jeszcze — każdego z nas czeka ten los, wcześniej czy później, Waszyngtonie, i dobrze jest przyjąć go pogodnie i spokojnie — a więc ustąpiłem raz jeszcze i zaproponowałem wysłanie mnie do Konstantynopola. Zastanów no się nad tem, co powiem, Waszyngtonie — po miesiącu prosiłem o naznaczenie mię do Chin; po upływie następnego miesiąca błagałem o Japonję; a po roku, kiedy byłem już zupełnie pogrążony, ze łzami w oczach skamlałem o najskromniejszą posadę rządową w Stanach Zjednoczonych — zbieracza krzemieni w piwnicach departamentu wojny. I do djabła — nie dali mi jej.
— Zbieracza kamieni?
— Tak. Urząd ustanowiony za czasów rewolucji, w zeszłem stuleciu. Stolica dostarczała posterunkom wojskowym broni. Czynią to do dzisiejszego dnia; gdyż chociaż skałkówki zostały zarzucone, a fortece runęły — dekretu nie odwołano — przeoczono go i zapomniano o nim, jak widzisz — a więc miejsca, gdzie ongiś stał stary Ticonderoga i inni, stale otrzymują rocznie swoje sześć kwart krzemieni do skałkówek.
Waszyngton powiedział w zadumie po chwili milczenia:
— Zdaje się, to tak dziwne — zacząć jako minister dla spraw angielskich z pensją dwudziestu tysięcy rocznie i skończyć jako dozorca krzemieni.
— Trzy dolary tygodniowo, to życie człowieka, Waszyngtonie — krótkie streszczenie ludzkich ambicyj i walki — koniec; dążysz do pałacu, a topisz się w kanale...
Nastąpiła nowa pełna zadumy cisza. Następnie przemówił Waszyngton, z poważnem współczuciem w głosie:
— A więc, przybywszy tutaj wbrew swojej woli, jedynie, aby uczynić zadość swemu pojęciu obowiązków patrjotycznych i dogodzić egoistycznym żądaniom publiczności — nie uzyskałeś nic.
— Nie? — pułkownik był zmuszony unieść się i powstać, aby mieć miejsce do wylania swego zdziwienia. — Nic, Waszyngtonie! Pytam się ciebie: czy tytuł dożywotni wieczystego członka — jedynego wieczystego członka Ciała Dyplomatycznego, akredytowanego przy jednem z największych mocarstw na świecie — czy ty nazywasz to niczem?
Z kolei Waszyngton się zdumiał. Ze zdziwienia oniemiał; ale szeroko otwarte oczy, pełen szacunku podziw, rysujący się na jego twarzy, były wymowniejsze od słów. Wpłynęło to na złagodzenie zadraśniętej dumy pułkownika, który ze spokojem zajął poprzednie miejsce. Pochylił się lekko wprzód i ciągnął z naciskiem.
— Czyż mniej należało się człowiekowi, sławnemu przez swoje doświadczenia, które nie mają sobie równych w historji świata? Człowiek ów został niejako uświęcony dyplomatycznie i dożywotnio, że się tak wyrażę, gdyż chwilowo, przez własne swoje żądania, zetknął się ze wszystkiemi stanowiskami dyplomatycznymi, które znajdowały się w rozporządzeniu rządu, od Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego przy dworze