Strona:Marks, Engels - Manifest komunistyczny.djvu/25

 Dla krajów najpostępowszych jednak dość powszechnie możnaby zastosować, co następuje^[1]:

 1°). Wywłaszczanie własności ziemskiej i zużytkowanie renty gruntowej na wydatki państwa.

 2°). Wysoki podatek postępowy.

 3°). Zniesienie prawa spadkowego.

 4°). Konfiskata majątku emigrantów i buntowników.

 5°). Centralizacya kredytu w ręku państwa przez bank narodowy z kapitałem państwowym i bezwarunkowym monopolem.

 6°). Centralizacya środków transportowych w ręku państwa.

 7°). Pomnożenie ilości fabryk narodowych (państwowych), narzędzi produkcyi; uprawa i melioracya gruntów wedle ogólnego planu.

 8°). Jednaki przymus roboczy dla wszystkich. Ustanowienie armij przemysłowych — zwłaszcza dla rolnictwa.

 9°). Zjednoczenie rolnictwa z przemysłem, powolne zniesienie różnic między miastem a wsią.

 10°). Publiczne i bezpłatne wychowanie. Usunięcie pracy dzieci w fabrykach w formie dzisiejszej. Zjednoczenie wychowania z produkcyą materyalną i t. d. i t. d.

 Kiedy z biegiem postępu różnice klas zginą, a produkcya zostanie skoncentrowaną w ręku stowarzyszonych indywiduów, wówczas władza polityczna straci swój polityczny charakter. Władza polityczna bowiem jest właściwie zorganizowaną siłą pewnej klasy dla ucisku innej. Jeżeli proletaryat w walce z burżuazyą najnieodbiciej jako klasa organizować się musi, jeżeli musi przez rewolucyę stać się klasą panującą i jako klasa panująca przewrót gwałtowny w starym systemie produkcyi sprowadzić, to z chwilą przeistoczenia warunków tej produkcyi niszczy on także warunki istnienia antagonizmu klas, zaczem i same klasy, a więc i swoje nawet panowanie klasowe.

 Ze starego burżuazyjnego społeczeństwa w ten sposób, z jego klasami i z jego antagonizmem klasowym, wyłoni się stowarzyszenie, w którem naturalny (swobodny) rozwój każdego będzie warunkiem koniecznym wolnego rozwoju wszystkich.

1. Przypominam, że przedmowa autorów część tę niniejszego rozdziału uważa już pod wielu względami za niedostateczną na dzisiaj. Przyp. tłom.