Strona:Mendelsohn - Jak uchronić swoje serce.pdf/24

wskutek działania toksycznego choroby zakaźnej, wyczerpało się doszczętnie — choroba przemijała. Również niekiedy zdarzało mi się utrzymać przy życiu kobiety, które w następstwie septycznej gorączki połogowej były w największem niebezpieczeństwie, a to za pomocą kolosalnych dawek alkoholu, podawanych, aż do zupełnej utraty przytomności. Tu jednak jest albo-albo, wyboru niema; tu działanie trujące kofeiny lub alkoholu jest jescze najmniejszem złem. Nie ma się jednak codzień zapalenia płuc lub niebezpiecznej dla życia gorączki, aby stale używać tych trujących środków. Gdyby się je jednak znowu zastosowało w takiej ilości, to można serce chorego i jego samego zabić, i lekarz mógłby powiedzieć, jak pewien chirurg, który świetnie wykonawszy operację, uważaną za niemożliwą, powiedział: „operacja się udała, ale pacjent umarł“.
 Kofeina jest zatem biczem dla serca, bicza zaś jak i przy każdem wychowaniu należy używać możliwie jaknajrzadziej. Nie ulega jednak wątpliwości, że od czasu do czasu jest on potrzebny. Jeśli naprzykład ciało konia jest masą mięśni, to serce ludzkie jest również pracującą masą mięśni, i jeśli mój powóz jest ścigany przez wilki, to ja, nie myśląc, biję batem swoje konie tak długo, jak tego potrzeba, aby one uniknęły niebezpieczeństwa. Wślad za nadmiernym wysiłkiem idzie, jak zawsze, zmęczenie, ale gdy niebezpieczeństwo minęło, konie mogą dać wypoczynek swoim mięśniom i mogą pozostawać wolnemi od pracy tak długo, aż całkowicie ustąpi nadmierne wyczerpanie po nadmiernym wysiłku. Niestety z sercem tak się nie dzieje; biedne serce ludzkie musi pracować od rana do nocy i od nocy do rana, od pierwszego krzyku dziecka do ostatniego westchnienia, a jeśli się ono uspakaja, to uspakaja się na zawsze. Zatem bicz dla wzmocnienia działalności mięśnia sercowego, nigdy nie może być stosowany długotrwale; osłabia on często serce w każdej następnej reakcji i prowadzi go do zejścia śmiertelnego, jeśli ta gra zbyt często się powtarza. Jeśli chcę wzmóc istotnie zdolność organizmu do pracy, muszę go