b samica skrzydlata; c i d robotnice.
W oczach się mieni, kiedy spojrzeć na otwarte mrowisko! Tysiące osobników przebiega tam i sam, każdy zajęty jakąś pracą, każdy bacznie śledzący, czy wróg się nie zbliża, a rzucający się z całym impetem na jakiegobądź intruza. W kłębiącej się gromadzie można jednak wyróżnić kilka rodzajów osobników. Jedne z nich, zwykle nieliczne, są to duże, leniwo się ruszające, skrzydlate, młode samice, które czekają lotu godowego (ryc. 6); obok nich widać zwinniejsze i smuklejsze, a znacznie mniejsze, skrzydlate samce. Najliczniej występują mrówki bezskrzydłe, bardzo ruchliwe, u wielu gatunków mrówek różnej wielkości i budowy, zwykle jednak opatrzone potężną głową i szczękami; to robotnice. Są to samice, które, podobnie jak u pszczół, nie pełnią czynności rozrodczych, lecz na nich cięży obowiązek wszelakiej pracy w mrowisku, opieki nad potomstwem, a także walki obronnej lub zaczepnej. Wreszcie można też znaleść kilka lub więcej dużych
