Strona:Mieczysław Skrudlik - Bezbożnictwo w Polsce.djvu/71

które stały się głównemi zbiorowiskami przedmiotów sztuki kościelnej.
 W latach poprzedzających bezpośrednio wybuch wojny światowej pęd do ogałacania kościołów na rzecz muzeów był powszechny.
 W Hiszpanji warunki układały się inaczej. Wielkie galerje i muzea, jak np. Prado w Madrycie, były fundacjami królewskiemi, były to zbiory dzieł sztuki, nagromadzone w ciągu wieków przez dynastję. Obrazy i rzeźby znajdujące się w muzeach Sewilli, Walencji, Barcelony — pochodzą w ogromnej większości ze zbiorów prywatnych. Dopiero w ostatnich latach zorganizowano parę muzeów prowincjonalnych, gromadzących dzieła sztuki, kościelnego pochodzenia. Wymienić tu przedewszystkiem należy słynne muzeum rzeźby w Valladolid.
 Głównemi ośrodkami, skupiającemi wielowiekowy, przebogaty dorobek artystyczny Hiszpanji, są po dzień dzisiejszy przedewszystkiem kościoły i klasztory. Dzieła wielkiej rzeźby hiszpańskiej XVI i XVII stulecia, dzieła światowej sławy malarzy z tego okresu świetności sztuki reprezentowane są w kościołach Andaluzji, Nawarry, Kastylji i Estramadury.
 Klasztory hiszpańskie tworzą po dzień obecny przebogate zbiory rękopisów iluminowanych, szat i sprzętów liturgicznych. Tak np. klasztor w Guadalupe w prowincji Estramadura, posiada najbogatsze na świecie zbiory haftów kościelnych i szat liturgicznych. Liczba rękopisów iluminowanych, znajdujących się w bibljotece tego klasztoru, sięga kilku tysięcy.
 Klasztor w Guadalupe nie stanowi wyjątku. Klasztorów, podobnie bogato wyposażonych w dzieła sztuki, jest w Hiszpanji znacznie więcej.
 Stąd też strata każdego kościoła i klasztoru w Hiszpanji równa się stracie wyborowego muzeum.