Strona:Mieczysław Sterling - Fra Angelico i jego epoka.djvu/21

Ta strona została skorygowana.

ustawiony w wielkiej kaplicy kardynała Acciaiuoli, gdzie namalowana jest Madonna z dzieckiem, i z aniołkami, które u stóp jej grają i śpiewają i przepiękne są: z boków stoi św. Wawrzyniec, św. Marja Magdalena, św. Zenobjusz i Benedykt — a na predelli znajdują się figurki maleńkie — opowiadania z życia tych świętych, z niezrównaną starannością wykonane“. Obraz ten zaginął, lub po dziś dzień nie został poznany. Odrzucając niedającą zbadać się epokę życia świeckiego, a nie mogąc wogóle oznaczyć pierwszych dzieł Angelica, historycy chwytają się myśli prawdopodobnej, bo na obyczajach czasu opartej, że w pierwszych latach pobytu w klasztorze młody mnich był iluminatorem (miniatore) ksiąg kościelnych. Istotnie, Giovanni Dominici, odnowiciel zakonu dominikanów, a duchowy ojciec mnichów fiesolańskich „od pierwszych dni swojego życia klasztornego kopjował i iluminował księgi, a w klasztorach budowanych lub reformowanych przez niego polecał naukę malarską, jako potężny środek budowania duszy[1]. Zachęcał też gorąco innych do pracy nad księgami, często obiecując własnoręcznie wykończyć rozpoczęte iluminacje. Zwracający się raczej do mniszek, niż do mnichów, Dominici mógł jednak wpłynąć na młodego malarza. Dowodów na to, czy dokumentów brak jednak. Powołując się tak chętnie na Vasari’ego, historycy nie spostrzegają, że Vasari nie wskazuje nigdy na iluminacje, jako na specjalnie wczesne prace Angelica. Opowiada tylko, że w klasztorze św. Marka we Florencji znajduje się kilka ksiąg minjowanych ręką Fra Giovanni’ego a „tak pięknych, że to i powiedzieć trudno“, lub, że „podobne tym księgom są niektóre, jakie pozostawił w San Domenico di Fiesole, wypracowane ze starannością nie do wiary“. A dalej, już niemal na datę wskazując, pisze, że Papież Mikołaj V polecił mnichowi „przyozdobienie minjaturami kilku ksiąg, które są przepiękne“. Angelico mógł mieć wówczas lat już około 60-ciu. Minjatury te musiałyby więc powstawać w różnych epokach życia i o młodej twórczości Angelica nicby nie mówiły.

  1. Salvi Donato. Wstęp do księgi Giovanniego Dominici „Regola del Governo di cura Familiare“. Florencja, 1860.
    XIII str. Il Dominici, che fin dai primi anni della sua vita claustrale copiando libri corali e colorandone le iniziali, era in tale arte divenuto abilissimo, pensò introdurre fra le sue monache questa non meno dillettevole che devota occupazione e ne vedeva ottimi efetti“.