Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/051

Sforcę i Cezara Borgię. Użyciem stosownych środków i przy wielkiej roztropności Sforca ze zwykłego obywatela został księciem Medyolanu, a zostawszy nim, trzymał z łatwością to, co z tysiączném nabył udręczeniem. Cezar zaś Borgia, zwykle księciem Valentino zwany, dostąpił tronu przez szczęście swego ojca; jednakże mimo wszelkich wysileń i zabiegów, jakich używa każdy mądry a odważny książe ku zabezpieczeniu państwa obcym orężem i szczęściem nabytego, Borgia z upadkiem ojca, stracił państwo. Bo jakem powiedział, kto wcześnie nie założy fundamentu, temu wielkiej potrzeba obrotności, by to później uczynił, chociaż taka opóźniona robota połączona jest zawsze ze subjekcyą architekty i z niebezpieczeństwem budowy. Bliższe badanie wszystkich Borgii czynów przekona nas, ile się on przyczynił do utrwalenia swej przyszłej potęgi, a sądzę, że dochodzenie to nie jest zbyteczne: albowiem żadnemu aspirantowi do nowego panowania nie mogę dać lepszej rady,