Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/109

lach, zatrzymywał się często i roztrząsał: ktoby miał korzystniejsze stanowisko, gdyby nasze wojsko na tém miejscu było a nieprzyjaciel tam na pagórku stał? Jakby go zaczepiać, aby to ze skutkiem i w szeregu uczynić? Gdybyśmy chcieli rejterować, którędy to uskutecznić? Jak ścigać nieprzyjaciela gdyby on się cofał? W ten sposób wykładał im mimochodem wszystkie możliwe wypadki strategiczne, słuchał ich zdania, oznajmiał swoje, i dowody na nie przywodził tak dalece, że po tych ciągłych badaniach nic się wydarzyć nie mogło, na coby nie miał zaradczego środka. We względzie umysłowego wykształcenia powinien książe historyczne dzieła czytywać i rozmyślać nad czynami sławnych ludzi, powinien dochodzić jak na wojnie działali, badać przyczyny, dla których jedni zwyciężyli, drudzy przegrywali, aby tamte naśladować a te unikać, przedewszystkiem powinien w działaniach swoich tego doskonałego męża naśladować, którego sobie za wzór obrał, jeśli kto przed