Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/152

Ta strona została uwierzytelniona.

stawić. Z tych powodów, zdaje mi się, utrzymywali Wenecyanie po swoich miastach partye Guelfów i Ghibellinów, a chociaż rozlewu krwi między niemi nie dopuszczali, wszelako podniecali ich waśnie w tym celu, aby te partye, zajęte domowemi kłótniami, nie przemyśliwały nad powstaniem przeciw Wenecyanom. Ale sztuka nie udała się, bo zaledwie pobito Wenecyanów pod Wajlą, wnet jedna z owych partyj zniszczyła ich państwo. Jeśli jaka władza forytuje[1] swary domowe między mieszkańcami, jest to dowodem słabości rządu i żaden silny książe nie zezwoli na takie postępowanie, gdyż tylko w czasie pokoju sprawia ono niejakie ułatwienie w zarządzie poddanymi, zaś w czasie wojny na nic się nie przyda i jest zawodne. Nie ulega wątpliwości, że zwyciężone trudy i zawody przysparzają sławy książętom i zwykle dzieje się, iż kiedy los chce wywyższyć jakiego nowego księcia, który więcej potrzebuje sławy niż książe dziedziczny, podburzy nieprzyjaciół

  1. Przypis własny Wikiźródeł forytować — daw. wyróżniać kogoś, okazywać komuś względy.