Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/153

Ta strona została uwierzytelniona.

przeciw niemu, aby mu dać sposobność zwyciężyć ich i wzbić się w potęgę. Ztąd wyrodziło się zdanie, że mądry książe powinien gdzie tylko może, bodaj fortelami, nieprzyjaciół wynachodzić, aby mieć komu rogi utrzeć i tém samém sławy sobie przyczynić, albowiem trwalszą wierność i więcej pożytku znachodzili wszyscy, a szczególniej nowi książęta, u takich ludzi, którzy zrazu byli ich przeciwnikami lub przynajmniej zostawali w podejrzeniu, niżeli u innych, co natychmiast czołem przed nimi bili, czego także Pandolfo Petrucci książe Sieny doświadczał. Lecz o tém nie można ogólnikami rozprawiać, gdyż wszystko w tej mierze zależy od okoliczności; dokładam jedynie tę uwagę, że ludzi nowemu rządowi nieprzychylnych, ale do utrzymania się na swojém stanowisku jego pomocy potrzebujących, nader łatwo można przejednać, ponieważ poznawszy że im potrzeba naprawić złą o sobie opinię, sami się księciu z wiernością oświadczą i książe będzie z nich mieć więcej pożytku,