cza naiwną (?) wiarę w ustalenie fundamentów ludzkiej egzystencji i jej sensu. Problem ten uważany jest ponadto za anachroniczny i pachnący metafizyką. Nie identyfikuję się jednak z postmodernizmem rozumianym jako nurt artystyczny i intelektualny, którego początek Fredric Jameson datuje na lata 1973-1975. Z całą jednak pewnością jestem post-modern w znaczeniu, w jakim użył tego określenia Arnold J. Toynbee, nazywając nim nową epokę w historii Europy, która według niego rozpoczęła się około 1875 roku i nastąpiła po epoce nowożytnej (ponowoczesność). Za jej cechy charakterystyczne Toynbee uznał załamywanie się racjonalistycznej wizji świata i wiary w Kartezjańskie ratio, w sferze społecznej dominację klasy średniej i przejście do społeczeństwa masowego, kultury masowej, masowej edukacji, ruchów masowych itd., a w sferze etycznej relatywizm i upadek respektowanych dotychczas wartości[1]. W tej perspektywie postmodernizm w znaczeniu węższym, rozumiany jako kondycja kultury współczesnej, można uznać za kondensację tych cech, które akumulowały się od umownego roku 1875 i ujawniły się sto lat później w postaci poststrukturalizmu, dekonstrukcji, narratywizmu, nowej fali feminizmu, badań kulturowych, badań nad postkolonializmem itd.[2] W swoich rozważaniach nawiązuję nie tylko do inspirujących dyskusji
- ↑ Arnold J. Toynbee, Studium historii. Skrót dokonany przez D. C. Somervella, przekład Józef Marzęcki. Warszawa: PIW, 2000, s. 52. Por. także: tegoż, Cywilizacja w czasie próby, przekład Wojciech Madej. Warszawa: Przedświt. 1991.
- ↑ Fredric Jameson. Postmodernism or, the Cultural Logic of Late Capitalism. Durham: Duke University Press, 1991. Na temat pomyłek związanych z używaniem terminów postmodernism i postmodernity (postmodernizm i ponowoczesność) zob.: Linda Hutcheon, The Politics of Postmodernism. London and New York: Routledge, 1989, s. 1-29; oraz Piotr Przybysz, Dwa postmodernizmy, w: Inspiracje postmodernistyczne w humanistyce, pod red. Anny Jamraziakowej. Warszawa-Poznań: PWN, 1993, David Harvey, The Condition of Postmodernism. An Enquiry into the Origin of Cultural Change. Cambridge: Blackwell, 1993; Bogdan Baran, Postmodernizm. Kraków: Inter Esse, 1992; Zdzisław Krasnodębski, Postmodernistyczne rozterki kultury. Warszawa: Oficyna Naukowa, 1996; Gianni Vattimo, The End of Modernity. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press, 1988; Wolfgang Welsch, Nasza postmodernistyczna moderna, przekład Roman Kubicki i Anna Zeidler-Janiszewska. Warszawa: Oficyna Naukowa, 1998.
