Strona:Nazwy ulic w Poznaniu.djvu/006

w północnej części Starego Miasta, którą po wielkim pożarze 1803 odbudowano w zmienionym układzie ulic.
 Wcześnie powstały przed murami osobne osiedla i przedmieścia. W okół Starego Miasta istniały już w średniowieczu następujące osiedla względnie jednostki topograficzne:
 1) Na wschodzie wzdłuż Warty, przed bramami Wielką i Wodną, przedmieście „Garbary“ — mniejwięcej na linji obecnych Wielkich Garbar, sięgające na północ poza bramę Tumską, a na południe do terenu, gdzie leży kościół Bernardynów. Przedmieście to stanowiło ulicę, Garbarami zwaną — platea Cerdonum. Nazwę wzięła ulica od rzemieślników, którzy tutaj przy wodzie zawód swój uprawiali. Osiedle to było dość ludne.
 2) Przed bramą Wodną powstało w 15. wieku i zaludniło się gęsto już około połowy tegoż wieku przemieście „Nowa Grobla“, obejmujące obecną Groblę z bocznemi uliczkami. „Nową“ nazywało się dla tego, że starszą była grobla, na której stanęło Chwaliszewo.
 3) Na południe od Garbar biegły „Błonia“, dawna jednostka topograficzna, na ogół nie zabudowana.
 4) Na południe miasta powstało rychło najznaczniejsze przedmieście „Piaski“ — po łacinie Arena. Przedmieście to obejmowało okolicę kościoła Bernardynów, dawnego kościoła WW. Świętych i kościoła Bożego Ciała. Stanowiło już w połowie 15. wieku osiedle gęsto zabudowane.
 5) W pobliżu kościoła Bożego Ciała oddzielało się przedmieście „Rybaki“, wzmiankowane po raz pierwszy w r. 1441, a leżące mniejwięcej na około obecnej ulicy Rybaki.
 6) W pobliżu terenu obecnej ulicy Strzeleckiej leżało przedmieście „Czapniki“.
 7) Przed bramą Wrocławską istniało w 15. wieku osiedle lub ulica „Stelmachy“ (platea Currificum).
 8) Wzdłuż drogi prowadzącej od bramy Wrocławskiej w stronę południową leżało przedmieście „Półwieś“ (obecna ul. Półwiejska).
 9) Od zachodu graniczyły z Półwsią „Nowe Ogrody“ istniejące w każdym razie już w początkach 15. wieku (okolica obecnej ulicy Ogrodowej).
 10) Dalej ku zachodowi wznosiło się przedmieście „Św. Marcin“, starsze niż miasto autonomiczne. Pozatem leżały na zachodzie miasta pojedyńcze zagrody bez wspólnej nazwy.
 11) Tuż przed bramą Wroniecką w kierunku zachodnio północnym leżała „Gaska“ (tam mniejwięcej gdzie dziś Wolnica).
 12) Dalej w kierunku Winiar wznosiło się przedmieście „Św. Wojciech“, podobnie jak Św. Marcin starsze niż miasto autonomiczne.
 13) Terytorjum obecnego placu Sapieżyńskiego i ul. Pocztowej zajęte było głównie pod cegielnie i zwało się „Glinkami“.
 14) Za Glinkami leżało przedmieście Kondorf (gdzie dzisiaj ulica Cieszkowskiego), osiedle rozległe, stanowiące pierwotnie wieś miejską, potem przedmieście.
 W nowym czasie występują ponadto: na zachód od przedmieścia św. Marcińskiego osiedla Wymykowo i Wenetowo, na północy je-