- *) Dezydery Chłapowski urodził się w r. 1788 w Turwi pod Kościanem w Wielkopolsce. Służył w wojskach pruskiem, Księstwa Warszawskiego i Napoleona I. Od r. 1814 gospodarował na majątku rodzinnym Turwi. Pracę na roli przerwał w r. 1830, biorąc bardzo wybitny udział w powstaniu listopadowem, ostatnio w randze generała. Przebywał czas jakiś za granicą, głównie dla studjowania nowej techniki gospodarstwa rolnego. Założył w Turwi wspaniałą szkołę praktyczną rolnictwa i był w Wielkopolsce tym mężem, który modernizował gospodarstwo rolne, współzawodniczące potem skutecznie z niemieckiem. Brał żywy udział w pracy społecznej, należał do czynniejszych członków koła polskiego w sejmie berlińskim, założył (1845) z Koźmianem „Przegląd Poznański“. Umarł w r. 1879 w Turwi.
27. Ul. Józefa Chociszewskiego. (Górczyn. Od ul. Grunwaldzkiej do ul. Łazarskiej z niewykończonem przedłużeniem na wschód od Łazarskiej). Przejęta w r. 1900 z gminą Św. Łazarz. Za czasów niemieckich nosiła nazwę „ul. Eichendorffa“. Od 5. 1. 1920 zwie się „ul. Józefa Chociszewskiego“.
- *) Józef Chociszewski urodził się w r. 1837 i pracował przez długie lata w Poznaniu, wydając liczne czasopisma, które nie utrzymały się czas dłuższy, a poświęcone były szerzeniu oszczędności, sprawom słowiańskim, popularyzacji wiedzy itp. Później osiadł w Gnieźnie i tamże umarł w r. 1914. Poza czasopismami wydał cały szereg książek popularnych, historycznych, historyczno-literackich, rozrywkowych, z tendencją szerzenia znajomości spraw narodowych, oszczędności, trzeźwości, miłości ojczyzny. Za pracę narodową kilkakrotnie karany był więzieniem. Książki jego były tak szeroko znane wśród ludności robotniczej, że Chociszewski cieszył się szczególną czcią wychodźtwa polskiego na zachodzie Niemiec.
28. Chwaliszewo. (Chwaliszewo, ulica główna. Od mostu Chwaliszewskiego do mostu Bolesława Chrobrego). Osada Chwaliszewo powstała na tamie w początku 15. wieku, w r. 1430 była już zaludniona dość znacznie. W r. 1444 otrzymała miejskie prawo magdeburskie i pozostała miastem odrębnem do r. 1800. Właścicielką miasteczka była kapituła katedralna. Nazwa ma podobno przypominać kanonika nazwiskiem Chwaliszewskiego. W r. 1800 włączono Chwaliszewo do miasta. Ulica główna zachowywała stale nazwę dawnej osady miejskiej (w brzmieniu niemieckiem Wallischei). Chwaliszewo było po wszystkie czasy wybitnie polskie. Nazwę zatwierdzono ostatnio 16. 6. 1919.
29. Ul. Ciasna. (Chwaliszewo. Od Chwaliszewa do ul. Wenecjańskiej). Ulica stara, ale w nowszych czasach niezabudowana. Dawna nazwa zwyczajowa „małej uliczki“ zachowała się za czasów niemieckich w brzmieniu „Kleine Gasse“. Od 29. 8. 1919 zwie się „ul. Ciasną“. Nazwa charakterystyczna.
