nb. usunęła niektóre powstałe już ulice, powstała wzdłuż wałów fortecznych „ul. Wałowa“. Sięgała ona od Warty w okół miasta prawobrzeżnego linją Podwala, przechodziła na lewy brzeg Warty przy Grobli i szła śladem dzisiejszych wałów wewnętrznych, t. j. wałów Kazimierza Wielkiego, Jagiełły, Jagiellończyka, Zygmunta Augusta, Jana III., Kościuszki i Księcia Józefa do Warty. Na wielkiej tej linji zabudowania były nieliczne. Bądź co bądź już w r. 1870 próbował Magistrat podzielić ul. Wałową, zamiaru wszakże nie przeprowadził. Dopiero w r. 1884 wyodrębniono z niej część od bramy Rycerskiej do bramy Królewskiej, nazywając „ulicą Górną Wałową“ odcinek od ul. dzisiejszej Cieszkowskiego do ul. Wjazdowej, a „ul. Dolną Wałową“ odcinek od dzisiejszej ul. Wjazdowej do ul. Franciszka Ratajczaka. Tak pozostało aż do zniesienia fortyfikacyj, rozpoczętego w r. 1892 a intenzywnie prowadzonego od r. 1902. Od r. 1905 poczęto już przygotowywać nazwy, i to dla małych odcinków. W roku tym przyjęto nasamprzód nazwy dla zewnętrznego nowo stworzonego pasa ulic. Nazwy ulic tych nosiły końcówkę „Ring“ (Burggrafenring itp.). Nazwy odcinków dawnej ulicy Wałowej, obecnie zmodernizowanej, ogłoszono w r. 1908 wraz z niektóremi innemi powstałemi na terenach pofortecznych. Nazwy pasa wewnętrznego nosiły końcówkę „Wall“ (Hersewall itp.). Ulicę Dolną Wałową przezwano „Niederwall“ a „Górną Wałową“ „Oberwall“. Nie zmieniono „ulicy Wałowej“ prawobrzeżnej. Władze polskie oba pasy określiły mianem „wałów“, mianując je według najważniejszych osób historycznych, zwłaszcza królów, a place według wydarzeń historycznych. Tak otrzymano na południu, przy Warcie, plac Zjednoczenia, potem wały Kazimierza Wielkiego, wały Jagiełły równolegle z wałami Królowej Jadwigi, wały Warneńczyka równolegle z wałami Jagiellończyka, Wały Zygm. Starego równolegle z wałami Zygm. Augusta, Wały Wazów równolegle z wałami Batorego i wałami Jana III, wały Leszczyńskiego równolegle z wałami Kościuszki, pl. Niepodległości i wały Księcia Józefa. Przy akcji tej podzielono dawniejszy „Königsring“ na dwie nazwy (było to wskazanem). Przy wałach poszczególnych pomijamy wiadomości, które tutaj wspólnie dla całego pasa wałów podajemy. Wały Batorego zwały się razem z Wałami Wazów od r. 1908 „Königsring“. Nazwę polską otrzymały 15. 11. 1919.
- *) Stefan Batory, król polski 1576—1586, jedna z najwspanialszych i najsilniejszych postaci królewskich. Pochodził z walecznej rodziny węgierskiej i był księciem siedmiogrodzkim. Uśmierzył bunt miasta Gdańska, zwyciężył w słanym pochodzie Iwana Groźnego księcia moskiewskiego, zabierając Połock i Inflanty. Pilnował praworządności w kraju, założył w r. 1578 trybunał koronny. Wielki wódz, wzorowy żołnierz, pan silnej ręki, energiczny i mądry władca, najwybitniejszy polski król elekcyjny.
283. Wały Jagiellończyka (Nowe Miasto, pas poforteczny, południe. Od ul. Półwiejskiej do ul. Franciszka Ratajczaka — wały wewnętrzne). Należały dawniej do ul. Wałowej. W r. 1908 nazwane
