Strona:Nazwy ulic w Poznaniu.djvu/077

Ta strona została uwierzytelniona.

„Wałem Grolmana“ (Grolmannwall). Od 15. 11. 1919 zwą się „Wałami Jagiellończyka“.

*) Kazimierz Jagiellończyk, król polski 1444 do 1492, młodszy syn Władysława Jagiełły. Pobił zakon krzyżacki i dokończył dzieła ojca swego, zabierając Pomorze a pozostawiając Krzyżakom jedynie Prusy Książęce tytułem lenna. Dzięki uzyskaniu dojścia do morza ożywił się w wysokiej mierze ruch handlowy w Polsce. Przeciw wpływom możnowładców szukał oparcia o szlachtę, której nadał przywileje, stanowiące podstawę późniejszej wielkiej władzy szlachty. Był gorliwym opiekunem nauk. Miasta rozwijały się wspaniale. Znaczenie Jagiellonów dosięgło za Kazimierza zenitu. Syn jego został powołany na trony węgierski i czeski.

284. Wały Jagiełły (Śródmieście, pas poforteczny, południe. Od ul. Półwiejskiej do b. bramy Dębińskiej — ul. Raczyńskich. Pas wewnętrzny). Stanowią część dawnej ul. Wałowej. Nazwane zostały „wałem Karmelickim“ (Karmeliterwall) w r. 1908. Od 15. 11. 1919 obowiązuje nazwa „wały Jagiełły“.

*) Władysław Jagiełło urodził się w r. 1349, umarł w r. 1434. Od 1377 wielki książe litewski, 1386—1434 król polski. Żeniąc się 1386 z Jadwigą królową polską, przyjął chrzest, a za nim Litwa, złączona z Polską. Unja polsko-litewska była dziełem kulturalnem i politycznem olbrzymiej wagi. Polska odzyskała 1387 Ruś Czerwoną. Jagiełło pobił 1410 w przesławnej bitwie pod Grunwaldem Krzyżaków, niszcząc ich potęgę, nie wykorzystał jednakże zwycięstwa. Rozszerzył i odnowił 1400 uniwersytet Krakowski. Był rządcą kraju szczęśliwym, bardzo życzliwym dla miast; Poznań cieszył się wielką jego opieką.

285. Wały Jana III. (Nowe Miasto, pas poforteczny, zachód. Od ul. Wjazdowej do ul. Cieszkowskiego. Wały wewnętrzne. Między Zamkiem a t. zw. Intendenturą, przy kościele św. Pawła). Należały do dawnej ul. Wałowej. W r. 1884 nazwane „ul. Górną Wałową“, w r. 1908 „Wałem Górnym“ (Oberwall). Od 15. 11. 1919 obowiązuje nazwa „Wały Jana III“.

*) Jan III. Sobieski urodził się 1629 r. w Olesku (woj. ruskiem), umarł 1696 r. w Wilanowie, wybrany królem polskim panował 1674—1696. Służył chlubnie przez długie lata w wojsku Rzeczypospolitej i osiągnął buławę hetmańską, wsławiając się w walkach z Tatarami, Kozakami i Turkami. Zwyciężył w słynnej bitwie pod Chocimem 1672. Zasłużonego hetmana wybrała szlachta 1674 królem. Niestrudzenie walczył nadal na wschodzie i zmusił Turków do zawarcia pokoju. Turcy ruszyli przeciw cesarzowi niemieckiemu i stanęli pod Wiedniem. Wówczas w obronie chrześcijaństwa pobiegł Sobieski na pomoc i pobił Turków, wyzwalając Wiedeń. W ostatnich latach panowania nie miał już dawnego powodzenia. Sobieski umocnił sławę rycerstwa polskiego.