Nie stanęła tam noga niewieścia! Widocznie
Obserwują klasztorni klauzurę[1] sumiennie.
Tu panują przepisy niezmienne. Codziennie
Modły, praca, milczenie. W długim czworoboku
Stacyje męki pańskiej, tu wielkie obrazy
Patryjarchy Frańciszka[2]; pisane rozkazy[3]
Osobistych urzędów; wielki krzyż drzewiany;
Zegar z dwiema dzwonkami, zatrudnień odmiany
Ganku[4] drzwi skromnych celi, będących w obronie
Znanych świętych zakonu. Ich imiona sławne
Napisane nad drzwiami; wszystko starodawne.
Gdzie napis: „Alexius confessor[5]“ nad drzwiami,
Prowadzą Aleksego. On dumając, czyta,
O zasługi i cnoty patrona ich pyta.
„Tyle wiem“, — rzekł Jukundy, — „że przed wielu laty[6]
Ba-li[7] przed kilku stami, żył w Włoszech bogaty
Owóż tego, o którym mówim, Aleksego.
Ten, poznawszy dziewicę przecudnej urody,
Wybiera się z ojcami na małżeńskie gody.
Alić[8] pierwszej już nocy opuszcza nietkniętą
Długoletnią pielgrzymką na ciele zniszczony[10]
Wraca w progi ojcowskie — żebrak nieznajomy,
Znalazł w zamku przytułek, dopiero przed zgonem
Dowiódł dokumentami, że jest synem onym,
- ↑ w. 237. klasztorni klauzurę — zakonnicy przepisy o zamknięciu klasztornym. Klasztorni por. I 232.
- ↑ w. 242. Patryjarchy Franciszka — św. Franciszka z Asyżu, ojca (patriarchy) całego szeregu zakonów franciszkańskich (franciszkanów, reformatów, bernardynów itd.).
- ↑ w. 242—243. pisane rozkazy osobistych urzędów — napisy z wyszczególnieniem obowiązków każdego z ojców i braci w klasztorze według powierzonych im godności.
- ↑ w. 246. Ganku — krużganku, korzytarza; por. obj. I 224; w obronie — pod opieką.
- ↑ w. 249. Alexius Confessor — święty wyznawca Aleksy, syn rzymskiego patrycjusza, który opuścił narzuconą mu przez rodziców małżonkę zaraz w nocy poślubnej i żył odtąd z jałmużny, a to przez ostatnie 17 lat swego życia nie poznany — pod schodami domu ojcowskiego. Dopiero po śmierci poznano go z zapisków, jakie zostawił. Umarł 417 r.
- ↑ w. 253—267. Opowieść o św. Aleksym w redakcji Bonczyka nie opiera się ani o średniowieczną legendę, ani o żywot tego świętego napisany przez Skargę w Żywotach Świętych pod 17 lipca. Podobnie „obrok duchowny“, podany przez br. Jukundego w ww. 268—278, nie ma punktów stycznych z obrokiem duchownym ks. Skargi.
- ↑ w. 254. Ba — li — ba nawet.
- ↑ w. 259. Alić — aliści, por. obj. V 202.
- ↑ w. 260. w Ziemię Świętą — w żywocie Skargi do Edessy.
- ↑ w. 261—262. Asonans: zniszczony — nieznajomy — zastępuje tutaj rym; por. obj. II 119—120.