Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/251

nia z r. 1875, słusznym w odniesieniu do przeważnej części treści, obejmującym zaś z mniejszym uzasadnieniem opowieść o pustelniku Aleksym, ostatnim Gaszynie.

w. 55—72 — są inwokacją całego poematu, zamierzonego na większą skalę, niż występująca w obecnym jego kształcie. Jest to widoczne zwłaszcza wobec braku inwokacji w Starym Kościele Miechowskim i wobec stosunkowo niewielkich rozmiarów inwokacyj o poematach epickich, których wzorem powodował się poeta. Wpłynęło może na to przejęcie poprzednio napisanego utworu, jako pozornej ekspozycji (ww. 1—54).

w. 55. Królowo górnośląskiej warty — zrozumienie tego wyrażenia zależy od tego, czy górnośląskiej pojmiemy podmiotowo czy przedmiotowo. W pierwszym wypadku myśl będzie taka, że Górny Śląsk jest wartą, której króluje św. Anna, w drugim, że Góra św. Anny jest strażnicą Górnego Śląska. Dalsze wiersze wskazują raczej na pojmowanie Górnego Śląska jako pozornej ekspozycji (ww. 1—54).
 Do Ciebie i nasz naród, otoczon wrogami
 Rwie się, łamiąc kajdany, a świecąc cnotami.
 Nie można zacieśniać tu wyrażenia: nasz naród do ludu śląskiego, gdyż wtedy następne wyrażenie: łamiąc kajdany, zawisłoby w próżni; Bonczyk bowiem o walkach wyzwoleńczych ludu śląskiego z przeszłości nie wiedział, a w współczesnych stosunkach nie mógł ich nawet przypuszczać, natomiast znane mu powstania polskie dostatecznie uzasadniały wzmiankę o łamaniu kajdan. W zestawieniu z ww. 33—48 rzucają te wiersze światło na pierwotne zamiary Bonczyka, z których w dalszym ciągu przeważnie zrezygnował, zacieśniając się do widnokręgów górnośląskich.

w. 64, 67, 70. gdyż — ma tu znaczenie literackiego: skoro, podobnie używa Bonczyk tego spójnika w S. K. M. I 457, VI 617, VIII 137, G. Ch. III 431, IV 9.

w. 70 pełen zbroi szczęku — pełen szczęku oręża. Zbroja użyta tu w znaczeniu broni zarówno zaczepnej jak odpornej.

w. 75 radca ziemiański — landrat, starosta. Góra św. Anny znajduje się w powiecie strzeleckim (Strzelce — Gr. Strehlitz).

zniepokoiła — zaniepokoiła. Podobnie złożone: zdrażnić Do G. T. 54; zmądrować S. K. M. II 279; zsyłać St. K. Miech. II 97, V 176, VI 548, G. Ch. II 209, V 87.