Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/256

w. 143. Stokowy — nazwisko chlubnie wymieniane podczas walki kulturalnej. Nazywał się tak kupiec i wierny radca parafialny w Strzelcach.

w. 151. zżyć wiek u świętej Anny — przeżyć życie przy klasztorze świętej Anny. Zżyć, lub zeżyć używa Bonczyk często: St. K. M. II 170, IV 53, IX 48; G. Ch. VI 26; Dzień 2 października w. 82, 88 (zeżytych chwil, zeżyłem najpiękniejsze lata).

w. 154. Domek tam przy Upadku — przy kaplicy Trzeciego Upadku. Domek pustelnika, a zarazem dozorcy całej Kalwarii, istniał rzeczywiście i był poniekąd całym majątkiem ówczesnego pustelnika, który jednak nie mógł się pochlubić ani tak arystokratycznym pochodzeniem, ani tak długą służbą, jak to mu przypisuje Bonczyk. Pod koniec 1863 zgłosił się u gwardiana ówczesnego o. Ambrożego niejaki Wincenty Bias ze Szczepanowic, który ofiarował 2000 talarów na odnowienie Kaplicy Trzeciego Upadku, a 1000 talarów na fundację dla stałego strażnika Kalwarii. Z tej ofiary i ze składek wybudowano nową kaplicę, w starej zaś miał zamieszkać w r. 1866 Bias, który przywdział w r. 1865 habit III Zakonu św. Franciszka, lecz okazało się, że w tej ruinie nie da się już mieszkać. Wtedy zbudowano w r. 1866 pustelnię, w której Bias mieszkał aż do śmierci 3 sierpnia 1884 r., mając za towarzysza w ostatnich latach Kaspra Knosałę, swego następcę. W r. 1901 pustelnikiem był br. Paweł, niegdyś Jan Łazisk. Atoli już w dawniejszych czasach istnieli pustelnicy na Górze św. Anny. Pierwszym znanym nam był Ferdynand baron Trach, zamordowany po dziewięcioletnim życiu pustelniczym 16 maja 1701 przez rabusiów, któremu ks. Jan Chrząszcz poświęcił powiastkę pt. Pustelnik na Górze św. Anny, wydrukowaną w r. 1901. Z szlacheckiej rodziny pochodziła również pustelnica Petronela Korzeniowska z Ukrainy, która przeżyła 50 lat w pustelni nad Krowim Dołem, istniejącej jeszcze w r. 1860, i umarła 14 lipca 1811 r. W akcie jej zgonu nadano jej tytuł hrabianki (die gräfliche Freule). Wnet powstała o niej legenda, którą rozbudował: zabarwił patriotycznie Karol Miarka w powieści z r. 1876 pt. Petronela pustelnica z Góry św. Anny. Nauczyciel z Kietrza Th. Groeger w broszurze pt. Immortellen, Głupczyce 1880, zrobił Korzeniowską wdową po hr. Franciszku Antonim Gaszynie, zmarłym w r. 1827, a więc w 16 lat po Petroneli. Pamięć Tracha i Korzeniowskiej, a więc bądź