Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/273

w. 10. Szczytna — sławna, górująca nad innymi, por.: Szczytne plemię Gaszynów (I 478).

w. 11. wieszcz Wincenty — Wincenty Pol, jako autor „Pieśni o ziemi naszej“. Żal Bonczyka do Pola jest o tyle nieuzasadniony, że w „Pieśni o ziemi naszej“ tylko kresy wschodnie i góralszczyzna doczekały się zróżniczkowania i wyrazistej charakterystyki, natomiast ziemie Polski gniazdowej potraktowano łącznie i nieco schematycznie. Bonczyk nie wiedział, że o Śląsku napisał obszerny poemat: „Śląsk, podróż malownicza“ G. Stęczyński, gdyż utwór ten pozostał w rękopisie (Obecnie w Bibl. Pol. Akad. Umiej. w Krakowie). W latach ostatnich opiewali Śląsk: Roman Zawiliński (Nowa pieśń o ziemi naszej), Jan Nowak (Pieśń nad Odrą), Emil Zegadłowicz (Pieśń o Śląsku) i in. Bonczyk jakby wynagradzając zaniedbanie Pola, zamienia ww. 9—28 w apostrofę do Śląska i dyspozycję nienapisanej pieśni o Śląsku.

w. 15. wradzasz — wszczepiasz przy urodzeniu. W słowniku Troca jest: Bóg wrodził człowiekowi towarzyskość.

w. 16. Twoim synom zawdzięcza Ojczyzna zwycięstwa — Bonczyk myśli tu zapewne o średniowiecznych zwycięstwach oręża polskiego na Śląsku; o oblężeniu Niemczy i Głogowa, o bitwie na Psim Polu, może także o Piotrze Właście, wątpić zaś wypada, czy zaliczył tu i Bernarda Pretwica, syna Śląska.

w. 17. zyznej — żyznej. Bonczyk używa stale przymiotnika żyzny w brzmieniu zyzny (St. K. M. VII 526, G. Ch. II 17, 324, V 324, przekład Obchodu zwycięstwa 24, Żalu Cerery 389, Echo z więzienia 56).

w. 18. na żarnowym chlebie — na razowym chlebie, na chlebie z mąki zmełtej na żarnach.

w. 22—24. por. obj. I 208, Podkreślenie związku przyczynowego między zachowaniem języka a wytrwaniem w wierze katolickiej przez lud śląski mniej wyraźne napotykamy jeszcze w St. K. M. VII 198—201 i G. Ch. II 323—324.

w. 25. prześwietnym — jeden w rzadszych w G. Ch. (por. IV 130, VI 191) niż w St. K. M. (por. obj. I 1) przykładów skłonności Bonczyka do używania przymiotników złożonych z przedrostkiem: prze-.

w. 26 twoję — p.obj. I 29.

w. 28. niegdyś — p. obj. I 410.