Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/304

dek pątników były za małe, odstąpił skarb pruski rozporządzeniem ministerialnym z 4 stycznia 1832 klasztor, kościół i ogród Kurii Biskupiej w takim stanie, w jakim były. Przejęcie nastąpiło 31 marca 1832. Sprawa ta wyłoniła się jeszcze raz w r. 1852, aż wreszcie na podstawie postanowienia gabinetowego z dnia 7 kwietnia 1858 za cenę 1600 talarów przeszła Góra św. Anny na własność księcia biskupa wrocławskiego w marcu 1859. W tym także roku uregulowano sprawę dróg kalwaryjskich, w następnym zaś (1860) rozpoczęto z Nostitzem rokowania o własność kaplic na Kalwarii, w zamian za skreślenie z ksiąg hipotecznych zapisów obciążających Żyrowę. Atoli oprócz właścicieli Żyrowy byli jeszcze inni posiadacze zainteresowani w tej sprawie i dopiero w maju 1863 przeszła Kalwaria na własność księcia-biskupa.

w. 277. niech kupi księżyna — rzeczywiście od r. 1855 ciągną się pertraktacje o wykupno kamieniołomów, najpierw Spruchowskiego, potem i innych, ale Kuria Biskupia przekładała nad zakupno zawodne procesy. Dopiero kilka przegranych procesów i niebezpieczeństwo, grożące samemu klasztorowi, skłoniły bisku pa Roberta Herzoga do wykupienia kamieniołomów należących do Guradzego za 60.000 marek w r. 1884. Inne przedsiębiorstwa mniejsze zakupiono w r. 1889 i 1897. Bonczyk wyprzedza więc niejako bieg wypadków, ale tym samym wskazuje, kiedy poemat powstał.

w. 278. śpiegują — narzeczowe, zamiast szpiegują.

w. 287. tego w świecie nieba — tego niebiańskiego miejsca na ziemi.

w. 291. Żyrowianów — Gaszynów, a nie współczesnych, czy to w 1875, czy 1886 właścicieli Żyrowy, tj. Edwarda Guradzego.

w. 294. zburdany — zbudzony; por. obj. I 532.

w. 299. w kwaterach — w domach noclegowych.

w. 304. Wawrzyniec — dzień św. Wawrzyńca (5 września); o asonansie zamiast rymu: Wawrzyniec-podzimiec, por. obj. II 119—120.

w. 305. Podzimiec — jesień; zestawienie Wawrzyńca i podzimca przejął Bonczyk z przysłowia: Na święty Wawrzyniec pierwszy podzimiec.

w. 318. z świętą konfesyją — słuchając św. spowiedzi.

w. 322. Którymż oni się w modłach zegarkiem kierują — czy powodują się czasem w swoich modłach; dla zrozumienia tej myśli należy sobie przypomnieć II 447—449: