Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/52

Ta strona została przepisana.

Selim uchodzą za rodzeństwo dzięki intrydze ojca Zulejki Giaffira, który zabił brata swego Abdallę, a syna jego Selima chciał wychować jako rzekomego swego syna, lecz plany jego pokrzyżował Harun, odsłaniając Selimowi tajemnicę jego pochodzenia. Do połączenia się kochanków nie dochodzi, gdyż Selim ginie z ręki Giaffira, a Zulejka z żalu po rozłączeniu się z Selimem umiera. Byron dał tu pewną odmianę zwykłej opowieści: zamierzony incest okazuje się pozornym, gdyż kochankowie nie są rodzeństwem, ale wynik — jak zwykle w tych wypadkach — fatalny.
Niesłychanie skomplikowany i romantyczny zespół kazirodczych miłości i działania fatalnych sił skupił w głośnym niegdyś romansie Ernst Theodor Amadeus Hoffmann pt. Eliksir szatański (Die Elixire des Teufels). Zawiłą tę, pełną okropności historię rodziny książąt P., toczącą się na przemian to na dworach arystokracji, to w klasztorach, wyjaśnia rozdział II cz. II pt. Pergamin starego malarza. Ciekawy jest ten ustęp nie tylko przez pomysł dania klucza do zagadkowej fabuły w postaci zapisków jednej z głównych osób romansu, lecz także przez to, że ów stary malarz, twórca czasem mimowolny wszystkich powikłań, pisze o sobie początkowo w osobie trzeciej, potem zaś w pierwszej. Inny szczegół tego romansu — to rola obrazu św. Rozalii i podobieństwo namalowanej na nim świętej do bohaterki romansu Aurelii, która ginie w dniu obłóczyn zakonnych i uchodzi u ludu za świętą.

Pseudolegenda Oświęcimów

Na gruncie polskim istniała utworzona bodaj z początkiem XIX w. legenda o niedozwolonej miłości rodzeństwa: Stanisława i Anny Oświęcimów, podtrzymywana przez ich grobowiec i portrety w kościele franciszkańskim w Krośnie. Kto tę bajkę i na jakiej podstawie wymyślił trudno dociec; rozwojowi jej nie przeszkodziła krytyka Józefa Chwaliboga (Pisma, Lwów 1849, str. 25—44), ani uczona rozprawa Karola Szajnochy: Stanisław i Anna Oświęcimowie (Dzieła, Warszawa 1876, t. I, str. 211—244), aż dopiero wydanie Diariusza Stanisława Oświęcima przez Wiktora Czermaka (Kraków 1907) skierowało uwagę w inną stronę. Do