Strona:O Buonapartem i o Burbonach.djvu/44

Ta strona została przepisana.
20
CHATEAUBRIAND

pieckie statki: te elementarne pojęcia zdrowego rozsądku nie wchodziły nawet w głowę Buonapartego. Nie należy przypisywać jego prawom rozwoju naszego rolnictwa: źródłem jego stał się podział wielkiej własności, zniesienie niektórych praw feudalnych i różne inne następstwa rewolucyi. Codziennie ten niespokojny i kapryśny człowiek nękał lud potrzebujący tylko spokoju sprzecznemi i często niewykonalnemi dekretami; gwałcił wieczór prawo które wydał rano Pożarł w dziesięć lat piętnaście miliardów podatków[1], co przewyższa sumę danin wybranych przez siedmdziesiąt trzy lat panowania Ludwika XIV. Skarb świata, tysiąc pięćset milionów dochodu, nie wystarczał mu; wciąż zajmował się jeno pomnożeniem swego skarbu zapomocą najniesprawiedliwszych zarządzeń. Każdy prefekt, podprefekt, mer, mieli prawo powiększać

  1. Wszystkie te rachunki są jedynie przybliżone; nie silę się bynajmniej podawać ścisłych cyfr, we frankach i centymach (Przyp. autora).