Strona:O Buonapartem i o Burbonach.djvu/74

50

CHATEAUBRIAND

zasadach równości, moralności, wolności obywatelskiej i tolerancyi politycznej etc.“.
 Dziś, nieszczęśniku, przypomnimy ci twoje przemówienia, spytamy cię twojemi słowy. Powiedz, coś uczynił z tą tak świetną Francyą? gdzie nasze skarby, miliony Włoch, całej Europy? Coś uczynił, nie ze stoma tysiącami, ale z pięciu milionami Francuzów, których znaliśmy wszystkich, naszych krewnych, braci, przyjaciół? Ten stan rzeczy nie może trwać; pogrążył nas w okropnym despotyzmie. Chciałeś republiki, a dałeś nam niewolnictwo. My chcemy monarchii opartej na zasadzie równości praw, na zasadzie moralności, wolności obywatelskiej, politycznej i religijnej tolerancyi. Czy dałeś nam tę monarchię? Coś uczynił dla nas? co zawdzięczamy twemu panowaniu? Kto zamordował księcia d’Enghien, storturował Pichegru, wygnał Moreau, zakuł w kajdany Ojca świętego, uprowadził królów Hiszpanii, rozpoczął bezbożną wojnę? Ty. Kto stracił nasze kolonie, zniweczył handel, otwo-