Strona:O autorkach polskich, a w szczególności o Sewerynie Duchińskiej.djvu/72

znajduje się w galerji wiedeńskiej. Jak słyszeliśmy, p. Duchińska zwiedziła obraz Matejki w Paryżu przeszło 30 razy bądź sama, bądź w towarzystwie znajomych. Natchnienie jej znalazło pomoc i źródło w arcydziele mistrza, lecz temat zidealizowała sama tak co do ogólnéj charakterystyki, jak i co do najdrobniejszych szczegółów i powstał poemat, jedyny w swoim rodzaju w literaturze polskiej. Mamy więc ten sam przedmiot wyrażony pędzlem genialnego malarza i piórem utalentowanego poety.
 Tytuł poematu „Polska w upadku i w odrodzeniu, czyli Rejtan“, stawia nam arcydzieło Matejki w świetle daleko obszerniejszem nad to, w jakiem powszechnie opinia publiczna je widzi. Zwykle nazywają obraz, o którym mowa: Rejtan, lub 1szy podział kraju, lub zdrada magnatów. — Tymczasem poeta nasz w rozpaczy Rejtana widzi rozpacz nad zdeptaniem prawa narodów, nad shańbieniem się godności narodu w kilku jego reprezentantach, ale nie nad zatraceniem Polski, bo Rejtan w zagładę jej nie wierzy i malarz mu w to wierzyć nie każe, nie pozwala — stawiając w głębi po nad zdradą żyjącego pokolenia przyszłe pokolenie odrodzone. Przedstawia je młodzieniaszek z mieczem Chrobrego w dłoni. —