Wikiźródła

Strona:O początkach chrześcijaństwa.djvu/158

Ta strona została przepisana.

zasięgnął zdania bardzo starych ludzi, którzy znali jeszcze Jana, a ich świadectwo było w zgodzie z dawniejszemi rękopismami[1]. Z tych szczegółów dostatecznie pokazuje się, jak dobrze znał Apokalipsę Ireneusz, jak starannie ją badał.
 Nigdzie jednak biskup lioński nie znalazł w niej aluzyi do powrotu Nerona. Chociaż po pierwszym samozwańcu przyszło trzech innych, a za czasów Ireneusza jeszcze krążyły bajki między ludem, ze tytan kiedyś zmartwychwstanie i z wojskiem straszliwym przyjdzie zemścić się na swoich wrogach, pomimo to Ireneusz w Apokalipsie nie znalazł żadnej aluzyi do jego powrotu, żadnego poparcia dla ludowej baśni. Milczenie Ireneusza jest zabójcze dla teoryi Renana, to też tak niem jest oburzony, że nawet odważyłby się gdyby się dało, zaprzeczyć stosunkom Ireneusza z uczniami św. Jana[2]. Że jednak zdrowy rozsądek nie pozwolił mu pójść w ślady Scholtena, aż do takiej negacyi, a koniecznie chciał zachować swoją fantastyczną hypotezę, pociesza się tem, że zrozumienie liczby bestyi było już zatracone pod koniec II-go stulecia i że Ireneusz grubo się myli w tym punkcie[3]. Jest prawdopodobniejszem, że nie Ireneusz, lecz Renan się pomylił.

 Przykry to widok, gdy ludzie budują hypotezy, nie spostrzegłszy się wczas, że one są zgoła nie możliwe i że uczoność w nie włożona jest po prostu straconą bez żadnego dla nauki pożytku. Koryfeuszom szkoły tubingskiej często się to przytrafiało, że ich dzieła pomimo olbrzymiej uczoności swojej były zmarnowanym kapitałem dla fałszywej myśli przewodniej, do której zostały nachylone lub nawet nakręcone fakta dziejowe. W tem położeniu są także Renan, Scholten i nowsi racyonaliści, którzy odnowili spekulacye tubingskie. Opierają

  1. ↑ Tamże V. 30, 1. Porówn. Euzeb. Hist. Eccl. V. p. 367 (wyd. Laemmer). Tamże dowodzi Ireneusz, że walor liczebny nazwy Antychrysta należy oznaczyć według alfabetu greckiego.
  2. ↑ L'Antéchrist p. 459. note. C'est ici la plus forte objection contre les rapports d'Irénée avec ceux qui avaient vu l'apôtre Jean.
  3. ↑ Tamże. Irénée se trompe grossièrement sur ce point. Porównaj jednak L'Eglise chrétieine p. 440. L' Antéchrist p. 569.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:O_początkach_chrześcijaństwa.djvu/158&oldid=1997796”