jakiejkolwiek różnicy między nauczaniem Piotrowem a Pawłowem, że przeciwnie, jak za Domicyana poświadcza papież Klemens, obaj apostołowie w zupełnej, braterskiej zgodzie śmiercią swoją dali świadectwo prawdzie chrześcijańskiej. Fakt ten już za Trajana znany jest powszechnie w całym Kościele, jak dowodzą listy Ignacego Męczennka. Ani Kościoły na Wchodzie, ani na Zachodzie, nic nie wiedzą o rzekomych niezgodach między stronnikami Piotra a Pawła, jednomyślnie zaś uważają obu apostołów za założycieli Kościoła rzymskiego i mistrzów duchowych całego chrześcijaństwa.
Widzieliśmy jak uczeń Janowy, Polikarp, bez różnicy żadnej cytuje pisma i Piotra i Pawła. Dionizy biskup Koryntu, w połowie II stulecia, powiada, że obaj apostołowi założyli Kościół rzymski, że głosili ewanielią po całych Włoszech, a wkońcu razem ponieśli śmierć męczeńską[1]. Ireneusz tak dobrze obeznany z tradycyami rzymskiemi, powiada, że Kościół ten, największy, najdawniejszy i najbardziej znany, został założony i urządzony przez wielce chwalebnych apo-
- ↑ Euseb. Hist. eccles. II. 28. p. 146. Zob. tamże świadectwo Gajusa, kapłana rzymskiego, który za czasów papieża Zefiryna (202-218) w dziełku przeciw montaniście Proklusowi pisze: „Mogę ci pokazać trofee (t. j. groby) apostołów. Jeżeli zechcesz pójść na Watykan lub na drogę ostyjską, znajdziesz trofee założycieli tego kościoła“. Warto także przytoczyć nagrobek z III stulecia, świadczący, jak powszechnie w Rzymie od najdawniejszych czasów łączono pamięć obu apostołów. Napis, znaleziony w r. 1867 w Ostyi
przy drodze do dawnego Laurentum, brzmi:
D. M.
M. ANNEO.
PAVLO PETRO
M. ANNEVS. PAVLVS.
FILIO. CARISSIMO.Napis ten pod wielu względami niesłychanie ciekawy, bo w całej np. epigrafice rzymskiej staro-chrześcijańskiej nie masz drugiego przykładu, aby kto zwał się Piotrem i Pawłem razem, dowodzi także, że w familii Anneuszów przechowywała się tradycya o stosunkach Pawła z filozofem Seneką, którego brat Gallion, jak wiadomo, sądził św. Pawła w Koryncie, a filozof w Rzymie — obaj zaś byli Anneuszami. Zob. De Rossi, Bullettino di archeologia cristiana z r. 1867 p. 6 i nast.
