Uwaga Surowieckiego, że miasta dawniejsze są w Polsce, a niżeli historya i podania pewne o narodzie[1] sprawdza się i co do Poznania. Początki miasta tego nikną w pomroce pierwszych dziewięciu wieków po Chrystusie. Naprózno szukalibyśmy wzmianki o niém w geografach i historykach dawnéj Grecyi i Rzymu. Zabórczy bowiem oręż Rzymian, wstrzymywany tysiącami pokoleń germańskich, niezmierną przestrzenią między Italią a krajami poźniéj Polską zwanemi, nieprzebytemi lasami[2] i bagnami, a nadewszystko ostrością klimatu krajów dziś niemieckich i brakiem sposobów utrzymania swoich legionów w siedliskach Germanów, mało co rólnictwo znających, nie dosięgnął nigdy brzegów Warty. Nie mniejsze trudności do pokonania zuajdował z drugiéj strony duch przedsiębierczy kupców greckich, aby się mogli w te strony przedrzeć. Ptolemeusz okazuje w prawdzie pewną znajomość dawnéj Polski, wspomina o siedzibie Gottonów nad ujściem Wisły i Ligiów nad brzegiem Prosny, około Kalisza;[3] Ammian
- ↑ W dziele: O upadku przemysłu i miast w Polsce.
- ↑ Pliniusz hist. nat. ks. 16 mówi: „Aliud e silvis miraculum: totam reliquam Germaniam implent, adduntque frigori umbras.“
- ↑ Klaudiusz Ptolemeusz, rodem z Alexandryi, żyjący w wieku 2 ery chr., w Geografii swojéj, w greckim języku napisanéj, nazywa jedno miasto Ligiów Calisia. Podług wszelkiego podobieństwa do prawdy będzie to miasto Kalisz; miasto to niema nazwiska sławiańskiego i być może, iż początek swój winno pokoleniom innego narodu. Inaczéj się rzecz ma z drugiemi w tém Województwie miastami, jako to: Koninem, Kołem, i t. d. których początek sięga odległych wieków pogaństwa i jest niemylnie słowiański, jak to same nazwiska ich pokazują.
