Strona:Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski.pdf/13

utworzenie koalicji składającej się ze wszystkich działających legalnie partii, a więc w istocie tych, które zostały dopuszczone do jawnego istnienia. Dodatkowym impulsem przemawiającym na rzecz stworzenia bloku wyborczego były wyniki wyborów na Węgrzech w listopadzie 1945 r., gdzie — mimo obecności okupującej kraj Armii Czerwonej i mocnej pozycji komunistów w koalicyjnym rządzie tymczasowym — triumfatorem (57% głosów) stała się Niezależna Partia Drobnych Rolników, będąca dosyć dokładnym odpowiednikiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Komuniści nie mieli większych problemów z przekonaniem do tej idei słabych — ale tym mocniej spenetrowanych — Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Po dłuższych debatach za „blokiem” opowiedziała się też większość kierownictwa Polskiej Partii Socjalistycznej, które przyjęło na siebie zadanie nakłonienia PSL. Wynikało to między innymi z ambicji socjalistów zajęcia pozycji „języczka u wagi” oraz ich obaw przed zdominowaniem przez komunistów w przypadku, gdyby ludowcy znaleźli się poza przymierzem. Od decyzji PSL w niemałym stopniu zależała też opinia chrześcijańsko-demokratycznego Stronnictwa Pracy, które było słabsze od PSL i ograniczone w działaniu przez wymuszone przyjęcie do partii Stronnictwa Zrywu Narodowego — grupy secesyjnej z 1943 r., popieranej i sterowanej przez PPR, a ponadto bynajmniej nie chadeckiej.
 Rozmowy przeprowadzone przez przedstawicieli PPS i PSL 5 grudnia 1945 r. nie przyniosły jednak rozstrzygnięcia, choć panowała zgoda co do propozycji lidera PPR, Władysława Gomułki, aby wybory odbyły się wiosną 1946 r. (o terminie tym mówił jeszcze w Poczdamie Bolesław Bierut). Wejście do koalicyjnego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej wytyczało jednak granicę ustępstw ludowców, a dalsze wikłanie się we współpracę z komunistami oznaczałoby nie tylko zaprzeczenie założeniom programowym i ideowym ruchu, ale także utratę zaufania społecznego, które oceniano jako powszechne i nie ograniczające się bynajmniej do terenu wsi. Kongres PSL (19-21 stycznia 1946 r.) nie