Strona:Odgłosy Szkocyi.djvu/321

—   312   —

 Szkocya obfituje w produkta mineralne. Mamy tam ołów, żelazo, ałun, sól, węgiel, granit i srebro, a pod względem gleby swojej daje się ona podzielić na kraj niższy (lowland) i wyższy (highland), które to kraje niepodobne są do siebie. Szkocya wyższa, jest to łańcuch skał granitowych, zima tam trwa prawie przez cały rok, a trzy czwarte ziemi niezdolne są do żadnej uprawy. Za to w Szkocyi niższej jest lepiej, ale i tu na cztery miljony hektarów gruntu, dwa miljony tylko służą rolnikowi do użytku, podczas gdy pozostałe dwa zajęte są przez góry, wody i ugory.
 Mimo jednak trudnych warunków, w jakich znajduje się tam rolnictwo, nie ma w Europie kraju, który byłby lepiej zagospodarowanym od Szkocyi. Trzeba tam być, aby poznać, co wśród najniekorzystniejszych okoliczności mogą zdziałać energja i praca ludzka. Żaden, zdolny do uprawy kawałek gruntu nie leży tam nigdy odłogiem, każdy najmniejszy z nich, obrobiony jest z troskliwością nadzwyczajną, a owoce, jakie się w Szkocyi rodzą na ziemi biednej i lekkiej, najlepiej przekonywają o tem, jak dalece nieprodukcyjność gleby, potęgować może inteligencya ludzka. To też inteligencya ta Szkotów, w związku z energją i pracą sprawiają, że z dwóch i pół miljonów hektarów uprawionego gruntu, nietylko wyżywia się cała Szkocya, ale