Strona:Odgłosy Szkocyi.djvu/323

—   314   —

usługi narodowemu handlowi. To też rozwinął się on kolosalnie i dziś zaopatruje świat cały, a zwłaszcza też Amerykę i Indye wschodnie w produkta przemysłu Szkotów, współzawodnicząc nawet zwycięzko z handlem Anglii i innych krajów. A że prócz kolei żelaznych i dróg bitych, Szkocya do usług swojemu handlowi oddała bogatą flotę, przeto do najdalszych zakątków kuli ziemskiej może on z łatwością zaglądać i nieść tam błogosławione owoce narodowej zabiegliwości i genjuszu.
 Bawiąc w Edynburgu, mieliśmy sposobność zaznaczyć, jak wybitną to miasto odgrywa rolę w kulturalnym rozwoju swojego kraju. Tu powiemy, że pod tym względem współzawodniczy z niem w Szkocyi miast innych wiele. W każdem niemal większem mieście szkockiem, znajdują się stowarzyszenia naukowe, a każda gmina posiada wyborną początkową szkołę. Oprócz czterech uniwersytetów, ogółem w całej Szkocyi, liczono w r. 1870 pięć tysięcy pięćset szkół, a zaledwie dziesiąty procent jej mieszkańców, pozbawiony był w tym czasie początkowego wykształcenia. Dziś, niezawodnie i pod tym względem Szkocya znakomicie postąpiła naprzód.
 Narodowym kościołem Szkocyi, jest kościół prezbiteryański, wzorowany na religii kalwińskiej. Należy do niego przeszło połowa miesz-