Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/110

 Większa część rzek, spływających z pojezierza Pruskiego, czerpie swe wody z jezior, zapełniających w wielkiej obfitości kotliny południowej i wschodniej części pasma Baltyckiego. W pobliżu morza znajduje się tylko jedno większe, a mianowicie wspomniane już kilkakrotnie jezioro Druzno (Drausensee) w okolicy Elbląga. Jeziora, leżące pośród wzgórz, znajdują się na znacznej wysokości ponad poziomem morza, przyczem wyniesienie ich zwiększa się wogólności ku wschodowi. Grupa jezior wschodnich (Jezierzyce (Geserich), Miłomłynu (Liebensmühl), Drwęckie albo Ostródzkie (Drewenzsee) i sąsiednie) znajduje się na wysokości 95—100 metrów, grupa środkowa jezior mazurskich, od jez. Mamry (Mauersee) poza Śniardwy (Spirdingsee), na wysokości 117 m. Położone dalej ku wschodowi jezioro Laśmiady wznosi się 125 m., Łeckie 130 m. ponad poziom morza. Najwyżej leżą jeziora w gub. Suwalskiej: Wisztynieckie 174 m., Wigry przeszło 200 m. Znajdują się jednak pojedyńcze wyższe jeziora także w pośrodku pasma. Głębokość ich jest nierówna; waha się między kilkunastu a kilkudziesięciu metrami. Największe znajdują się w grupie mazurskiej. Są to jeziora Śniardwy (Spirdigsee) i Mamry (Mauersee). Pierwsze wypełnia ogromną kotlinę, zbliżoną kształtem do owalu, wystrzępionego i obciętego po stronie północnej, ciągnie się dwie mile ze wschodu na zachód i blizko 1½ mili z południa ku północy. Powierzchnia jego obejmuje przeszło dwie mile kwadratowe. Niespełna dwie mile kwadratowe zalewa jezioro Mamry. Ma ono kształt nieregularnego stojącego krzyża i składa się z 4 jezior półmilowych. Północne z nich nazywa się Mamry Węgoborskie (Mauersee), wschodnie Dargejmy (Dargeinensee), zachodnie jezioro Dobskie (Dobischesee), południowe Kisajno (Lötzener Kisainsee). Z ostatnią częścią jeziora Mamry łączy się wielkie jezioro Niewocin albo Lewencińskie (Lewentinsee), obejmujące pół mili kwadratowej. Nie ustępują mu pod względem wielkości: jezioro Wigry w pobliżu Suwałk, rozlewające się na obszarze 20,9 wiorst kwadratowych (niespełna pół mili), a na zachodzie, między źródłami Liwny i Ossy z jednej, a Drwęcy z drugiej strony, wydłużone nieregularnie jezioro Jezierzyce (Geserichsee), trzy mile długie, a miejscami do pół mili szerokie. Inne, jak j. Druzno, pod Elblągiem, Warsz na północ od Jańsborka (Johannesburg), Selment i Laśmiady, na