Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/133

nego brzegu Kłodnicy ku Odrze i kończą się tuż nad tą rzeką bazaltową górą Ś-tej Anny (380 m.). Pasmo drugie rozpoczyna się po prawej stronie Małapanwi i biegnie szerokim a niskim grzbietem równolegle do Odry i granicy Królestwa Polskiego. Najwyższy szczyt (308 m.) znajduje się w okolicach źródeł Stobrawy, w pobliżu Oleśna (Rosenberg). Poza Stobrawą pasmo to sięga jedną odnogą do W. Ks. Poznańskiego (wzgórza pod Ostrzeszowem); drugą, zniżając się coraz więcej, zwraca się ku zachodowi i uwydatnia się dopiero pod Trzebnicą wyraźniej, w wydłużonych dyluwialnych Górach Kocich albo Trzebnickich (260 m.). Smuga wzgórz sięga pod Lubiążem (Leubus) i Köthen szerokim grzbietem do Odry, która przerywa je, tworząc tam strome, piękne wybrzeża, i rozdziela się znowu na dwie odnogi. Jedna zwraca się ku południowi i dosięga niemal gór Kacbachu, druga ciągnie się w kierunku północno-zachodnim pod nazwą wzgórz Dalkowskich, w okolicach Głogowy (230 m.) i łączy się z wzgórzami dolno-łużyckiemi.
 System rzeczny tego całego obszaru jest zupełnie jednolity. Zarówno zatoka, jak i wyżyna Szląska stanowią dorzecze średniej Odry. Rzeka ta przerzyna kraj na całej długości, z południowego wschodu ku zachodniej północy, i przyjmuje wody prawie wszystkich rzek mniejszych, spływających zarówno z północnego stoku Sudetów, jak i wzgórz Granicznych. Odra powstaje na Morawach wśród gór Jesionika, na wysokości przeszło 600 m., w pobliżu Ołomuńca, i płynąc łukiem ku północnemu wschodowi, łączy się na granicy pruskiej z większą od siebie Opawicą, a pod Boguminem (Oderberg) przekracza granicę. Przy tejże miejscowości zwraca się ku północy, a niebawem, między Raciborzem a Koźlem ku zachodniej północy i zatrzymuje ten kierunek niemal w całym biegu średnim, odstępując od niego tylko miejscami. Opuściwszy Szląsk, przepływa Brandenburgię i prowincyę Pomerańską i uchodzi do zatoki Szczecińskiej. Poziom jej wynosi pod Boguminem 200, pod Koźlem 172, pod Opolem 153, pod Brzegiem 135, pod Wrocławiem 113, pod Głogową 72, pod Krośnem 43, pod Frankfurtem 22, pod Kistrzynem 13 m. Po stronie lewej otrzymuje ona wszystkie dopływy z północnego stoku Sudetów, bystre i obfite w wody potoki górskie. Wymienimy tylko większe: Pod Krapkowicami (Krappitz) wpada do niej Prudnik, wypływający